W podpisanej przez Prezydenta RP ustawie o komornikach sądowych znalazły się zmiany w kodeksie postępowania cywilnego zaproponowane przez Stowarzyszenie SPES. Zapewniają one taką samą ochronę przed egzekucją komorniczą osobom zatrudnionym na podstawie umowy śmieciowej jak zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.  Dotychczas powszechną praktyką komorników było zajmowanie całego wynagrodzenia osób pracujących w oparciu o umowę cywilnoprawną.

Do prowadzonego przez Stowarzyszenie SPES Ośrodka Poradnictwa Specjalistycznego bardzo często zgłaszały się osoby, które w wyniku egzekucji komorniczej zostawały całkowicie pozbawione środków do życia. Takie sytuacje zdarzały się, gdy dochodziło do zajęcia całego wynagrodzenia otrzymywanego przez dłużnika z tytułu umowy-zlecenia bądź umowy o dzieło (z tzw. umów śmieciowych).

Przede wszystkim komornik nie informował, że w przypadku, gdy wynagrodzenie z umowy śmieciowej jest jedynym źródłem utrzymania, to dłużnik powinien złożyć wniosek o ograniczenie egzekucji. Po drugie w tego typu zajęciach zajmował całe wynagrodzenie, a po rozpoznaniu wniosku o ograniczenie egzekucji połowę wynagrodzenia.

W naszym przekonaniu było to działanie naruszające zasadę sprawiedliwości społecznej. Praktyka komorników powodowała rażącą nierówność traktowania osób pracujących na podstawie umowy śmieciowej i osób pracujących na podstawie umowy o pracę- dla nich minimalne wynagrodzenie jest wolne od egzekucji.

Oceniając ten stan prawny jako niesprawiedliwy zespół SPES zaproponował rozwiązanie ustawowe. Nasza propozycja składała się z dwóch części. Pierwsza to zwiększenie zakresu informacji o ograniczeniach egzekucji, jakie dłużnik będzie otrzymywał w piśmie komornika o dokonanym zajęciu komorniczym. Druga to zastosowanie w przypadku egzekucji z umowy śmieciowej przepisów Kodeksu pracy o minimalnej kwocie wynagrodzenia wolnej od potrąceń.

Kilkakrotnie występowaliśmy do Krajowej Rady Komorniczej o wdrożenie dobrych praktyk w zakresie informowania dłużników o możliwych działaniach ograniczających egzekucję. Projekt inicjatywy ustawodawczej przedłożyliśmy Sekretarzowi Stanu Patrykowi Jakiemu na spotkaniu w Ministerstwie Sprawiedliwości w czerwcu 2016 roku.  

Efektem naszych starań jest dodanie w treści art. 833 kodeksu postępowania cywilnego wyraźnego odesłania do przepisów Kodeksu pracy ustanawiającego tzw. minimalną kwotę wynagrodzenia wolną od potrąceń dla wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika. W treści art. 805 tej ustawy został dodany zapis o obowiązku pouczenia dłużnika o przepisach przewidujących ograniczenia egzekucji. 

Szczegółowy opis sprawy znajdziecie na stronach Programu Spraw Precedensowych i Inicjatywy Ustawodawczej.

Nowe przepisy wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.