Organ rentowy w październiku 2012 r. odmówił klientowi naszego Ośrodka prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, przyznając prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Klient miał wówczas 57 lat, poruszał się przy pomocy protezy i kul łokciowych,  stwierdzono u niego w szczególności: miażdżycę, stan po sympatektomii lędźwiowej lewostronnej (amputacja kończyny dolnej), przewlekłą chorobę niedokrwienną serca z przebytymi zawałami serca, stan po angioplastykach naczyń wieńcowych, nadciśnienie tętnicze, prawostronny niedosłuch, zaburzenia depresyjno–lękowe. Zespół Ośrodka sporządził odwołanie od w/w decyzji, a następnie redagował pisma procesowe w toku postępowania sądowego.

W odwołaniu od decyzji wnioskowaliśmy o powołanie biegłych  z zakresu chirurgii naczyniowej i kardiologii. Wskazaliśmy, iż poważne ograniczenia ruchowe i problemy kardiologiczne sprawiają, iż klient nie jest w stanie wykonywać nie tylko swojego wyuczonego zawodu - mechanika samochodowego i wykonywanego przez cały okres aktywności zawodowej zawodu kierowcy, ale też żadnej innej pracy. Klient posiadał orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, na co dzień wymagał i korzystał  ze stałej opieki i pomocy innych osób w funkcjonowaniu i codziennych czynnościach – czego organ rentowy nie wziął pod uwagę przy ocenie jego niezdolności do pracy i w żaden sposób nie odniósł się do wskazań zawartych orzeczeniu. Przytoczyliśmy m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.01.2004 roku (II UK 222/03 OSNP 2004/19/340), który stwierdził, że przy ocenie niezdolności do pracy warunkującej prawo do renty, nie może być pomijane orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

W toczącej się w Sądzie Okręgowym w Katowicach sprawie o sygn. akt: XI U 3239/12 zostały sporządzone cztery opinie biegłych:  z zakresu kardiologii, chirurgii naczyniowej, medycyny pracy i chorób wewnętrznych  oraz medycyny pracy.

Biegły z zakresu kardiologii nie uznał  całkowitej  niezdolności  do pracy klienta ze względów kardiologicznych. Biegły z zakresu chirurgii naczyniowej zajął tożsame stanowisko, wskazując nadto, iż choroba klienta nie naruszała  sprawności w stopniu uniemożliwiającym wykonywanie jakiejkolwiek pracy.  W zastrzeżeniach do powyższych opinii podnosiliśmy m.in., iż ustalenia sądu i biegłych sądowych powinny odnosić się do wieku, doświadczenia zawodowego i kwalifikacji ubezpieczonego – który znajdował się już w wieku przedemerytalnym.

Biegły z zakresu medycyny pracy i chorób wewnętrznych nie zakwestionował ustaleń poczynionych przez poprzednich biegłych, iż występujące u klienta schorzenia układu krążenia w teorii faktycznie nie pozbawiają go zdolności wykonywania jakiejkolwiek pracy. Zastrzegł jednocześnie, iż osoba obciążona tak znacząco zaawansowanymi schorzeniami, będzie miała skrajne trudności w podjęciu zatrudnienia na ogólnodostępnym rynku pracy. Realia obecnego rynku pracy, jak też niechęć pracodawców do zatrudniania osób z istotnie zaznaczoną niepełnosprawnością, powoduje w przypadku klienta de facto całkowitą niezdolność do pracy.

W piśmie procesowym organ rentowy wniósł o odrzucenie tej opinii lub powołanie innego biegłego z zakresu medycyny pracy. Swoje stanowisko uzasadnił tym, iż zgodnie z zasadami orzecznictwa, przy ocenie niezdolności do pracy kieruje się stanem zdrowia  badanego, a nie realiami rynku pracy.

W odpowiedzi na powyższe pismo, wskazaliśmy że biegły jako specjalista z zakresu medycyny pracy (poprzednio biegli nie mieli takiej specjalizacji) prawidłowo dokonał oceny zdolności do pracy klienta, mając na uwadze właśnie jego stan zdrowia, pod kątem istnienia dla niego na otwartym rynku pracy potencjalnych możliwości zatrudnienia. Ponadto podnieśliśmy, iż powoływane przez organ „zasady orzecznictwa” nie istnieją jako katalog wiążący, nie zostały jak dotąd  opracowane i ustalone standardy orzecznicze, pomocne  w ocenie niezdolności do pracy.  Powołaliśmy się na Sprawozdanie z Konferencji „STANDARDY ORZECZNICZE W OCENIE NIEZDOLNOŚCI DO PRACY”  - Tadeusz Kaczmarek, Jerzy T. Marcinkowski (ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2007, LVII, 28-33), w którym autorzy dokonują analizy wskazanej problematyki. W Sprawozdaniu tym  cytuje się m.in. prof. Karola Szaniewicza, który wskazywał na konieczność podchodzenia przez lekarzy orzekających do każdego przypadku indywidulanie i rozpatrywać trwałe lub długotrwałe skutki schorzeń tylko w powiązaniu z sytuacją biologiczno – społeczną badanego, a  więc z uwzględnieniem nie tylko nasilenia i dynamiki określonych dysfunkcji oraz możliwości przywrócenia sprawności ustroju w drodze dalszego leczenia i rehabilitacji, ale także biorąc pod uwagę wiek, wykształcenie, predyspozycje psychofizyczne i posiadane kwalifikacje zawodowe osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej.

Czwarty powołany przez Sąd biegły  - z zakresu medycyny pracy - stwierdził, że klient jest całkowicie niezdolny do pracy w zawodzie kierowcy, jednak uznał, iż w aspekcie orzecznictwa rentowego jest to tylko niezdolność częściowa, gdyż istniejące u niego schorzenia – cyt.: „nie dyskwalifikują badanego do wykonywania jakiejkolwiek pracy na otwartym rynku pracy, oczywiście w warunkach zakładu  pracy chronionej”.        

W zarzutach do w/w opinii podnieśliśmy, iż stanowisko biegłego jest w  zupełności błędne i wewnętrznie sprzeczne. Zgodnie z art. 13 ust. 4  ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy. W piśmiennictwie i orzecznictwie podkreśla się,  że przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy – całkowita niezdolność do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2,  odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (wyrok SN z dnia 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00, OSNAPiUS 2002, nr 15, poz. 369,  wyrok SN z dnia 7 września 1979 r., II URN 111/79 (PiZS 1981, nr 1) (vide Komentarz do art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Marcin Bartnicki, Bartosz Suchacki, publ. LEX).

Sąd Okręgowy w Katowicach dniu 26 czerwca 2013 r., podzielając przedstawioną przez nas argumentację, oparł rozstrzygnięcie na opinii biegłego z zakresu medycyny pracy i chorób wewnętrznych i wydał wyrok  przyznający prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 1 sierpnia 2012 r. do 31 lipca 2014 r. Uzasadniając wyrok Sąd zaznaczył, iż: „istotne jest, że każdy przypadek oceny niezdolności do pracy wymaga indywidualnego rozpatrzenia, przy uwzględnieniu stopnia nasilenia sprawności organizmu, nasilenia i dynamiki określonych dysfunkcji organizmu, możliwości przywrócenia sprawności w wyniku dalszego leczenia i rehabilitacji, nie pomijając przy tym wieku, wykształcenia, posiadanych kwalifikacji zawodowych i predyspozycji psychofizycznych”.

Organ rentowy złożył apelację od przedmiotowego wyroku, zespół Ośrodka sporządził odpowiedź na apelację. Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2014 r., sygn. akt: III AUa 2198/13, oddalił apelację organu rentowego.