Renta w drodze wyjątku przyznana na stałe to efekt pomocy prawnej udzielonej ciężko choremu, żyjącemu w ubóstwie mężczyźnie. Decyzja przyznająca to świadczenie została wydana po wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zgodnie z którym Prezes ZUS odmawiając renty w drodze wyjątku nie odniósł się do okoliczności faktycznych i argumentów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. 

Chorujący na nieoperacyjny nowotwór złośliwy, całkowicie niezdolny do pracy i niezdolny do samodzielnej egzystencji mieszkaniec Katowic utrzymywał się z świadczeń pomocy społecznej. Zgłosił się do Ośrodka SPES w lutym 2015 roku, ponieważ po nieudanych staraniach o rentę z tytułu niezdolności do pracy nie posiadał niezbędnych środków utrzymania. Odmowna decyzja rentowa została wydana w 2013 roku bez badania przez lekarza orzecznika ZUS, gdyż ubezpieczony nie spełnił pozostałych warunków otrzymania renty - nie udowodnił 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ostatnim 10-leciu przed złożeniem wniosku o świadczenie.

Sporządziliśmy wniosek o rentę w drodze wyjątku, w którym opisaliśmy dokładnie sytuację życiową i dotychczasowy przebieg zatrudnienia.

Prezes ZUS odmówił przyznania renty w drodze wyjątku. Stwierdził między innymi, że w sprawie nie zostały wykazane szczególne okoliczności, które zgodnie z przepisami uniemożliwiały spełnienie warunków uprawniających do renty na zasadach ogólnych.

Przygotowaliśmy wniosek o ponowne o  ponowne rozpatrzenie sprawy. Wskazaliśmy, iż nie ma racji ZUS twierdząc, że w tej sprawie nie wystąpiły szczególne okoliczności, które uniemożliwiły ubezpieczonemu kontynuowanie zatrudnienia. Zwróciliśmy uwagę na stan faktyczny: mężczyzna w roku 2004 utracił pracę, zarejestrował się jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy i został skierowany do pracy przez Urząd w okresie od kwietnia 2008 r. do października 2008 r. Następnie aktywnie poszukiwał pracy, lecz dopiero w 2009 r. znalazł samodzielnie zatrudnienie w firmie, gdzie był zatrudniony na okres próbny. Po niespełna miesiącu pracy, w lutym 2009 r., doznał złamania podudzia i stawu skokowego, przebywał na zwolnieniu lekarskim, co spowodowało, iż pracodawca nie przedłużył z nim umowy o pracę. Na skutek złamania, przez cztery miesiące miał założony opatrunek gipsowy. Po tym zdarzeniu przez prawie dwa lata bezskutecznie poszukiwał pracy, w tym czasie pojawiły się liczne dolegliwości zdrowotne, jednak dopiero podczas hospitalizacji w  2012 r. wykryto u niego nieresekcyjny guz żołądka. Od tego czasu pozostaje pod stałą opieką onkologa, poddaje się chemioterapii w trybie ambulatoryjnym. Dla sprawy znaczenie miał również dotychczasowy przebieg zatrudnienia. Klientowi do spełnienia warunku wymaganych 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy zabrakło niespełna trzy miesiące. Ponadto, przez ponad 22 lata, tj. przez prawie cały okres zatrudnienia  wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Prezes ZUS rozpatrzył wniosek negatywnie - utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję, gdyż nie stwierdził istnienia przesłanek umożliwiających pozytywne załatwienie sprawy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższą decyzję Prezesa ZUS ponowiliśmy argumentację zawartą we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 lutego 2016 r. stwierdził, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie Prezes ZUS uchybił obowiązkom procesowym poprzez wybiórcze i mało wnikliwe rozpatrzenie materiału dowodowego w świetle art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd wskazał, że można założyć, iż gdyby skarżący nie uległ  wypadkowi, mógłby na przestrzeni kilku kolejnych lat wypracować wymagany okres do uzyskania świadczenia w trybie zwykłym. Skarżący, co należy podkreślić, był pracownikiem fizycznym, a zatem można przyjąć, że naruszenie sprawności organizmu spowodowane urazem, znacznie ograniczało możliwości jego zatrudnienia nawet po okresie niezbędnej rehabilitacji. Powyższa sytuacja powinna zostać rozważona przez ZUS w kategoriach szczególnych okoliczności, które z całą pewnością zważyły na możliwości kontynuowania zatrudnienia przez skarżącego w okresie poprzedzającym całkowitą niezdolność do pracy.

Rozpatrując sprawę ponownie Prezes ZUS uwzględnił uwagi Sądu i wydał decyzję przyznającą rentę w drodze wyjątku na stałe.

Wyrok w sprawie II SA/Wa 1375/15 z dnia 8 lutego 2016 r. jest publikowany w orzecznictwie  Systemu Informacji Prawnej Legalis wydawnictwa C.H.Beck Sp. z o.o. (Legalis nr 1470910).

Przebieg sprawy