Wskutek skargi sporządzonej przez zespół pracowników Stowarzyszenia SPES, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (WSA) w wyroku z dnia 08.01.2009 r., sygn. akt IV SA/Gl 799/08 podzielił naszą opinię o błędnej interpretacji przez organy administracji samorządowej przepisu art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, w zakresie rozumienia dochodu rodziny.

Skarżąca otrzymała decyzję z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej odmawiającą jej prawa do zaliczki alimentacyjnej z uwagi na fakt, iż nie spełnia warunków do jej przyznania, ponieważ jest osobą pełnoletnią i posiada własne dziecko - choć nie sprawuje nad nim opieki, gdyż dziecko przebywa w ośrodku proadopcyjnym.

Po dniu wydania przez MOPS decyzji, skarżąca z pomocą SPES wniosła odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w związku ze zmianą swojej sytuacji rodzinnej. Sąd Rejonowy w Katowicach orzekł bowiem o pozbawieniu klientki wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało, iż w tej sytuacji skarżąca spełnia przesłanki do otrzymania zaliczki alimentacyjnej ponieważ nie ukończyła 24 roku życia i nadal się uczy, ponadto z uwagi na pozbawienie jej wykonywania władzy rodzicielskiej nad córką utraciła prawo do zasiłku rodzinnego na dziecko. Tym samym ustała przesłanka do odmówienia skarżącej prawa do zaliczki alimentacyjnej. SKO przyznało klientce prawo do zaliczki alimentacyjnej od daty uprawomocnienia się wyroku sądu orzekającego o pozbawieniu jej władzy rodzicielskiej nad córką. Zaliczka alimentacyjna została przyznana w kwocie 170 zł. W  uzasadnieniu swojej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało, że wysokość przyznanej zaliczki wynika z faktu, iż  dochód rodziny skarżącej wynosi miesięcznie 445,09 zł a więc przekracza 50% kwoty, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (t.j.583 zł), który brzmi:

Art. 7 ust. 2

Zaliczka przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 583,00 zł.

wobec czego SKO nie może przyznać zaliczki w zwiększonej kwocie zgodnie z przepisami art. 8 ust. 2, który brzmi:

Art. 8 ust. 2

W przypadku gdy dochód rodziny nie przekracza 50 % kwoty, o której mowa w art. 7 ust. 2, kwotę zaliczki, o której mowa w ust. 1, zwiększa się do:

1) w przypadku gdy w rodzinie jest jedna lub dwie osoby uprawnione do zaliczki - 300,00 zł dla osoby uprawnionej albo 380,00 zł, jeżeli osoba ta legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;

2) w przypadku gdy w rodzinie są trzy osoby, lub więcej, uprawnione do zaliczki - 250,00 zł dla osoby uprawnionej albo 300,00 zł, jeżeli osoba ta legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zespół Stowarzyszenia przygotował klientce skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego wskazując na błędną interpretację art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej przywołując w uzasadnieniu wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 października 2006 r. sygn. akt. I SA/Wa 1454/2006, który wskazuje, iż:

„Przepis art. 8 ust. 2 jest przepisem szczególnym, regulującym zasady ustalania wysokości zaliczki alimentacyjnej  i jako przepis ściśle związany z przepisem ogólnym (na co wskazuje odesłanie do art. 7 ust 2) nie może być interpretowany w oderwaniu od tego przepisu. Dochód rodziny, o którym mowa w ar. 8 ust. 2, winien zatem być rozumiany jako dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie.”

Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o oddalenie skargi podtrzymując swoje stanowisko w sprawie wysokości przyznanej zaliczki alimentacyjnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach po zapoznaniu się z aktami sprawy zwrócił się z zapytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego czy art. 8 ust. 2 ustawy z dnia  22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej jest zgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w jakim przepis ten uzależnia możliwość zwiększenia zaliczki alimentacyjnej od dochodu rodziny a nie od dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie. Do czasu udzielenia odpowiedzi przez Trybunał Sąd zawiesił postępowanie.

Trybunał Konstytucyjny umorzył postepowanie ponieważ przedstawione wątpliwości były natury interpretacyjnej. Jednocześnie wskazał, iż w przepisie art. 8 ust.2 ustawodawca posłużył się skrótem myślowym, który należy odczytać jako odesłanie do dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie.

W świetle powyższego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 8 stycznia 2009 r. sygn.. akt IV SA/Gl 799/08 uchylił zaskarżoną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego i zalecił by rozpoznając sprawę ponownie organ uwzględnił wskazania co do interpretacji przepisu art. 8 ust. 2. ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej

Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło decyzję MOPS w całości i przyznało skarżącej zaliczkę alimentacyjną w kwocie 300 zł miesięcznie począwszy od dnia uprawomocnienia się wyroku Sądu Rejonowego w Katowicach pozbawiającego jej wykonywania władzy rodzicielskiej nad córką.

Wyrok w sprawie sygn. akt IV SA/Gl 799/08 z dnia 08 stycznia 2009 r. jest publikowany w orzecznictwie Systemu Informacji Prawnej LEX Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. pod numerem LEX nr 538280.