Przepisy lokalowe Miasta Katowice wydane z przekroczeniem delegacji ustawowej (2013 -2017)

Menu podstrony Co robimy

Katowicki samorząd przyjął uchwałę uzależniającą przyznanie lokalu socjalnego od spełnienia kryterium powierzchni lokalu, w którym przebywa wnioskodawca. Nawet w przypadku pomieszczeń tymczasowych Miasto Katowice żąda ich opuszczenia przed rozpatrzeniem wniosku o najem lokalu socjalnego. W praktyce kryterium powierzchni ustalone na 6 m kw. osoba samotna może spełnić wyłącznie przebywając w noclegowni. Władze Miasta dopuściły tym samym do naruszania podstawowych praw i godności mieszkańców znajdujących się w krytycznej sytuacji życiowej. W podjętym postępowaniu sądowym wykazaliśmy, iż tak skonstruowane przepisy prawa miejscowego zostały wydane z przekroczeniem delegacji z ustawy o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy.

Opis problemu

W 2013 roku podjęła z nami kontakt samotna, niepełnosprawna kobieta chorująca na gruźlicę, prosząc o pomoc w uzyskaniu godnych warunków zamieszkania. Po eksmisji zamieszkała we wskazanym przez Miasto Katowice pomieszczeniu tymczasowym: był to rodzaj komórki na strychu z toaletą na półpiętrze. Pomieszczenie mogło być ogrzewane tylko grzejnikiem elektrycznym, było zawilgocone i zagrzybione.

Wniosek o przydział mieszkania socjalnego został rozpatrzony przez Miasto Katowice negatywnie. W uzasadnieniu odmownej decyzji podano, iż zostało przekroczone tak zwane kryterium metrażowe. Zamieszkiwana przez naszą klientkę komórka miała 15 m kw., natomiast Miasto Katowice ustaliło w swej uchwale kryterium powierzchni mieszkalnej na osobę samotnie gospodarującą wynoszące 6 m kw. Wraz z odmową Miasto Katowice wezwało naszą klientkę do opuszczenia pomieszczenia tymczasowego:

„W związku z faktem, iż nadal zamieszkuje Pani w pomieszczeniu tymczasowym o powierzchni mieszkalnej 15 m, nie ma również możliwości pozytywnego rozpatrzenia wniosku o zawarcie umowy najmu lokalu socjalnego na zasadach ogólnych, ponieważ nie spełnia Pani kryterium powierzchniowego uzasadniającego oddanie w najem lokalu z mieszkaniowego zasobu miasta Katowice (…). Ponownie informuję, że jest Pani zobowiązana do opuszczenia zajmowanego pomieszczenia tymczasowego (…) Po zmianie Pani sytuacji mieszkaniowej, może Pani wystąpić do tut. Urzędu z nowym wypełnionym i podpisanym wnioskiem o zawarcie umowy najmu lokalu mieszkalnego, udokumentowując równocześnie swoją aktualną sytuację finansową i mieszkaniową” (pismo Zastępcy Naczelnika Wydziału Budynków i Dróg Miasta Katowice z dnia 12.08.2013 r. )

„Osoby skierowane do pomieszczenia tymczasowego winny w okresie obowiązywania umowy najmu zaspokoić sobie potrzeby mieszkaniowe we własnym zakresie, a po upływie umowy opuścić pomieszczenie” (pismo Pierwszego Wiceprezydenta Miasta Katowic z dnia 17.10.2013)

Dla samotnej osoby ubiegającej się o lokal socjalny, spełnienie kryteriów ustalonych przez Miasto Katowice jest niemożliwe. Mieszkania o powierzchni do 6 m kw. czy nawet do 12 m kw. (jeśli wnioskodawca posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności) nie występują w obrocie.

W wyniku podjętej analizy prawnej zagadnienia stwierdziliśmy, iż uchwała Rady Miasta w sprawie „Zasad wynajmowania lokali” jest niezgodna z przepisami ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Artykuł 23 ust. 2 tejże ustawy definiuje, iż jedyne kryterium, jakie może określać w tym zakresie uchwala rady gminy, to kryterium dochodowe, zaś w § 9 ust. 3 „Zasad wynajmowania lokali” dokonano nieuprawnionej modyfikacji przepisów ustawy poprzez dodanie kryterium powierzchni zajmowanego lokalu.

Poprzez udział w konsultacjach społecznych (rok 2013), a także w korespondencji kierowanej do przedstawicieli Władz Miasta, w tym Rady Miasta oraz licznych spotkaniach z przedstawicielami samorządu (lata 2013 - 2015) zwracaliśmy uwagę na poważny problem społeczny jakim jest wykluczenie najsłabszej grupy społecznej z możliwości ubiegania się o lokal komunalny. Wykazywaliśmy, iż Gmina nie wypełnia swoich ustawowych zobowiązań wobec najbardziej potrzebujących mieszkańców, nakazując opuszczenie gminnego pomieszczenia tymczasowego i równocześnie odmawiając przyznania lokalu socjalnego. Jedyną propozycją Miasta Katowice dla członków wspólnoty samorządowej, którzy znaleźli się w tak krytycznej sytuacji życiowej, jest zamieszkanie w noclegowni. Wówczas dopiero, po faktycznym uzyskaniu statusu osoby bezdomnej, następuje spełnienie kryteriów wynikających z przepisów prawa miejscowego oraz możliwe jest rozpatrywanie wniosku o lokal socjalny i jego ostateczne - po wielu latach starań - przyznanie. Rozwiązanie zmuszające do przyjęcia statusu osoby bezdomnej, dla perspektywy poprawy warunków w bliżej nieokreślonej przyszłości, jest propozycją naruszającą godność człowieka oraz niosącą z sobą szereg negatywnych skutków dla zdrowia psychicznego i funkcjonowania społecznego osób poddanych tej procedurze.

Ponieważ nasze argumenty nie zyskały aprobaty Zarządu i Rady Miasta Katowice zdecydowaliśmy się na udzielenie pomocy prawnej klientom naszego Ośrodka Poradnictwa w zaskarżeniu obowiązującej uchwały w sprawie zasad wynajmowania lokali. Dwukrotnie wystąpiliśmy do Rady Miasta z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa, a wobec oddalenia wezwania przystąpiliśmy do postępowania sądowego przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym. Skierowaliśmy również wniosek do Prokuratury Okręgowej w Katowicach informujący o naruszeniu prawa, co spowodowało przyłączenie się do postępowania Prokuratury, która podzieliła nasze stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku 29 stycznia 2016 r. w sprawie o sygn. akt: IV SA/Gl 463/15 uznał nasze odwołanie za w pełni uzasadnione, stwierdzając iż przepisy Miasta Katowice uzależniające przyznanie lokalu socjalnego od spełnienia kryterium powierzchni lokalu, w którym przebywa wnioskodawca są niezgodne z ustawą o ochronie praw lokatorów. Miasto Katowice złożyło w tej sprawie skargę kasacyjną, która została oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 25 listopada 2016 r., sygn. akt: I OSK 1296/16.

Rada Miasta Katowice, nie czekając na rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego, w dniu 26 października 2016 r. uchwaliła nowe przepisy w zakresie „Zasad wynajmowania lokali”, w których ponownie wprowadza niezgodne z ustawą kryterium powierzchni zajmowanego lokalu przy ubieganiu się o prawo do lokalu socjalnego.

Wojewoda Śląski w dniu 2 grudnia 2016 r. wydał rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzające nieważność części uchwały nr XXXI/632/16 Rady Miasta Katowice z dnia 26 października 2016 r. w sprawie przyjęcia Zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Miasta Katowice. W uzasadnieniu decyzji powołał się na "nasze" wyroki i stwierdził, że Rada Miasta Katowice warunkując zawarcie najmu lokalu socjalnego „kryterium metrażowym” w sposób oczywisty przekroczyła granicę upoważnienia ustawowego. Już wcześniej, dnia 3 czerwca 2016 r. wydał rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzając nieważność uchwały Rady Gminy Pawonków w sprawie zasad wynajmowania lokali komunalnych powołując się w uzasadnieniu na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 29 stycznia 2016 r. uzyskany w prowadzonej przez nas sprawie.

W korespondencji z dnia 27.12.2016 r. otrzymaliśmy odpowiedź Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego na nasz wniosek z dnia 9 listopada 2016 r. o wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego w związku z Uchwałą nr XXXI/632/16 Rady Miasta Katowice z dnia 26 października 2016 r.

Rada Miasta Katowice w dniu 2 lutego 2017 r. na skutek wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 listopada 2016 r. i rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody Śląskiego z dnia 2 grudnia 2016 r. zmieniła uchwałę w sprawie przyjęcia „Zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta Katowice”.

Nasze działania

V – IX 2013	sporządzenie pism dla Pani B.S. w sprawie przyznania lokalu mieszkalnego z zasobów Miasta Katowice
X 2013	udział w konsultacjach społecznych projektu uchwały RM Katowice w sprawie zasad wynajmowania lokali
I 2014	sporządzenie wezwania do usunięcia naruszenia prawa przez Miasto Katowice w sprawie Pani B.S.
IV 2014	sporządzenie skargi Pani B.S. na uchwałę Rady Miasta Katowice do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach
VI 2014	sporządzenie wniosku do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach o przywrócenie terminu do złożenia skargi Pani B.S.
VI 2014	zgłoszenie się do Ośrodka Pana H.S. w związku z licytacją mieszkania
IX - X 2014	sporządzenie pism Pana H.S. do komornika i Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej
X 2014	sporządzenie motywacji wniosku o lokal komunalny dla Pana H.S.
X 2014	sporządzenie pozwu o ustalenie prawa do lokalu socjalnego dla Pana H.S.
17 XI 2014	postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach o odrzuceniu skargi Pani B.S . na uchwałę Rady Miasta Katowice w sprawie zasad wynajmowania lokali (niezłożenie skargi w terminie)
XI – XII 2014	sporządzenie pism dla Pana H.S. w sprawie przyznania lokalu z zasobów Miasta Katowice
7 I 2015	wystąpienie do Radnych Rady Miasta Katowice
7 I 2015	spotkanie z Przewodniczącą Rady Miasta Katowice
13 I 2015	wystąpienie do Prezydenta Miasta Katowice
19 I 2015	sporządzenie wezwania do usunięcia naruszenia prawa przez Miasto Katowice w sprawie Pana H.S.
III 2015	sporządzenie wniosku do Prokuratury Okręgowej w Katowicach o wniesienie skargi na uchwałę Rady Miasta Katowice
IV 2015	sporządzenie skargi Pana H.S na uchwałę Rady Miasta Katowice do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach
V 2015	porozumienie z Panem H.S w sprawie zapewnienia pomocy prawnej przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gliwicach
29 I 2016	wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach w sprawie ze skargi Pana H.S., sygn. akt: IV SA/Gl 463/15
IX 2016	wystąpienie do Radnych i Prezydenta Miasta Katowice
X 2016	porozumienie z Panem H.S. w sprawie zapewnienia pomocy prawnej przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w Warszawie
9 XI 2016	wystąpienie do Wojewody Śląskiego o wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego w sprawie uchwały Rady Miasta Katowice z dnia 26.10.2016
25 XI 2016	wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, sygn. akt: I OSK 1296/16 oddalający skargę kasacyjną Rady Miasta Katowice od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie skargi Pana H.S.
30 XI 2016	ponowne wystąpienie do Wojewody Śląskiego o wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego w sprawie uchwały Rady Miasta Katowice z dnia 26.10.2016
2 XII 2016	rozstrzygnięcie nadzorcze nr NPII.4131.1.590.2016 Wojewody Śląskiego stwierdzające nieważność części uchwały nr XXXI/632/16 Rady Miasta Katowice z dnia 26 października 2016 r . w sprawie przyjęcia Zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Miasta Katowice
2 II 2017	Uchwała Rady Miasta Katowice nr XXXVI/700/17 zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia „Zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta Katowice".