Świadczenie przedemerytalne - pod ustawowo określonymi warunkami – mogą otrzymać osoby o długim stażu pracy, które nie z własnej winy straciły pracę, bądź ustało im prawo do renty lub świadczenia dla opiekuna osoby niepełnosprawnej i z powodu wieku nie mają możliwości znalezienia pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyzna świadczenie przedemerytalne, jeśli będą spełnione łącznie dwa rodzaje warunków. Pierwsze z nich są wspólne dla wszystkich osób ubiegających się o świadczenie i dotyczą statusu osoby bezrobotnej, a drugie są zróżnicowane w zależności od indywidualnej sytuacji ubezpieczonego, płci, stażu pracy, wieku i przyczyn ustania stosunku pracy.

Wspólne warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego

Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobom, które:  

• przez okres co najmniej 180 dni pobierały zasiłek dla bezrobotnych,
• nadal są zarejestrowane jako osoba bezrobotna
• w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiły bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
• złożyły wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w ciągu 30 dni od dnia wydania przez urząd pracy zaświadczenia  potwierdzającego spełnienie powyższych warunków.

Jeżeli w trakcie pobierania zasiłku dla bezrobotnych osoba bezrobotna była zatrudniona w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych, albo innej pracy zarobkowej a wykonywanie tych prac zakończyło się po 180 dniach pobierania zasiłku, wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego należy  złożyć w ciągu 30 dni od dnia ustania tego zatrudnienia.

W przypadku  przekroczenia 30 dniowego terminu na złożenie wniosku o świadczenie przedemerytalne ZUS wyda decyzję o odmowie świadczenia przedemerytalnego. Przepisy umożliwiają złożenie wniosku po tym terminie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu na jego złożenie. W szczególnie uzasadnionych przypadkach ZUS przywróci termin na złożenie wniosku. 

Indywidualne warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego

W każdym poniższych przypadków wymienione w punktach warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego należy spełnić łącznie, spełniając również warunki wspólne.  

W przypadku rozwiązania umowy o pracę z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy są to:

• zatrudnienie u tego pracodawcy przez czas nie krótszy niż 6 miesięcy
• ukończone co najmniej 56 lat w przypadku kobiety lub 61 lat w przypadku mężczyzny
• posiadanie  wymaganego okresu uprawniającego do emerytury, wynoszącego co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny,

Gdy przyczyną rozwiązania umowy o pracę jest likwidacja lub niewypłacalność pracodawcy można przejść na świadczenie emerytalne bez względu na wiek,  jeżeli  okres uprawniający do emerytury wynosił  (przed końcem roku poprzedzającego rozwiązanie umowy) co najmniej 34 lata dla kobiety lub co najmniej 39 lat dla mężczyzny. 

W przypadku rozwiązania umowy o pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy (w wyniku zwolnień grupowych lub likwidacji stanowiska pracy) są to:

• zatrudnienie u tego pracodawcy przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy,
• ukończone co najmniej 55 lat w przypadku  kobiety lub 60 lat w przypadku mężczyzny
• posiadanie  wymaganego okresu uprawniającego do emerytury, wynoszącego co najmniej 30 lat dla kobiety i 35 lat dla mężczyzny

Gdy przyczyną rozwiązania umowy o pracę jest przyczyna dotycząca zakładu pracy można przejść na świadczenie emerytalne bez względu na wiek  jeżeli  okres uprawniający do emerytury wynosił  (przed końcem roku poprzedzającego rozwiązanie umowy) co najmniej 35 lat dla kobiety lub co najmniej 40 lat dla mężczyzny. 

W przypadku ogłoszenia upadłości własnej firmy są to:

• prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej do dnia ogłoszenia upadłości nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące i opłacanie w tym czasie składek na ubezpieczenia społeczne
• do dnia ogłoszenia upadłości ukończone co najmniej 56 lat w przypadku kobiety i 61 lat w przypadku mężczyzny
• posiadanie wymaganego okresu uprawniającego do emerytury, wynoszącego co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny

W przypadku ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy:

• zarejestrowanie się w urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty
• pobieranie nieprzerwanie renty przez co najmniej 5 lat
• ukończenie co najmniej 55 lat w przypadku kobiety lub co najmniej 60 lat w przypadku mężczyzny
• posiadanie okresu uprawniającego do emerytury wynoszącego co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny

W przypadku ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna z powodu śmierci osoby nad którą sprawowano opiekę:

• zarejestrowanie się w  urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego  lub zasiłku dla opiekuna z powodu śmierci osoby nad którą sprawowano opiekę.
• pobieranie świadczenia z  tytułu sprawowania opieki nad niepełnosprawną osobą  nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni,  
• do dnia ustania prawa do świadczenia ukończenie co najmniej 55 lat w przypadku kobiety lub 60 lat w przypadku mężczyzny
• posiadanie wymaganego okresu uprawniającego do emerytury,  wynoszącego co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny.

Wysokość świadczenia przedemerytalnego

Kwota świadczenia przedemerytalnego od 1 marca 2024 r. wynosi 1794,70 zł, z wyjątkiem świadczeń dla osób, które  mają przyznane świadczenie po ustaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dla nich kwota świadczenia jest ustalana w wysokości ostatnio pobieranej renty. 

Kwota świadczenia  przedemerytalnego podlega corocznej waloryzacji na takich samych zasadach jak emerytury i renty.

Kiedy świadczenie przedemerytalne ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu?

ZUS zawiesi świadczenie przedemerytalne w przypadku:

• zbyt wysokich dodatkowych przychodów osiągniętych przez pobierającego świadczenie
• nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty inwalidzkiej
• podjęcia wypłaty renty strukturalnej lub świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej

Jeżeli przychody z pracy lub innej formy zatrudnienia (z obowiązkowymi składkami na  ubezpieczenie społeczne) będą wyższe niż graniczna miesięczna kwota przychodu, która wynosi 70% przeciętnego wynagrodzenia ustalanego przez Prezesa GUS – wówczas ZUS zawiesi świadczenie.

Jeżeli przychody będą wyższe niż dopuszczalna miesięczna kwota przychodu, która wynosi 25% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczą granicznej miesięcznej kwoty przychodu (70% przeciętnego wynagrodzenia), wówczas ZUS obniży świadczenie o kwotę przekroczenia dopuszczalnej kwoty. Świadczenie po zmniejszeniu musi być wypłacane w gwarantowanej wysokości.