Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, ma na celu dodatkowe wsparcie dochodowe służące zaspokajaniu potrzeb życiowych, ze względu na koszty związane z pielęgnacją, rehabilitacją i opieką medyczną. Prawo do tego świadczenia wiąże się ze spełnieniem warunków określonych w ustawie.

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat, mieszkają na terytorium Polski i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Kolejny warunek uprawnienia do świadczenia uzupełniającego to spełnienie kryterium dochodowego.

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych (np. emerytury, renty, zasiłku z pomocy społecznej), albo suma tych świadczeń, o charakterze innym niż jednorazowe wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych,  z wyłączeniem: 

• renty rodzinnej przyznanej bez względu na wiek, jeżeli osoba stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy do ukończenia 16 lat lub do ukończenia nauki w szkole, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia,
• zasiłku pielęgnacyjnego,
• dodatku energetycznego,
• dodatku osłonowego
• świadczenia ratowniczego z tytułu wysługi lat w ochotniczej straży pożarnej
• dodatku węglowego,
• dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła,
• dodatku elektrycznego,
• świadczenia wspierającego,
• bonu energetycznego,
• innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń,

- nie przekracza kwoty 2157,80 zł miesięcznie.

Ustalenie prawa do świadczenia uzupełniającego następuje na wniosek (druk ZUS ESUN), składany odpowiednio do organu wypłacającego świadczenie emerytalno-rentowe albo rentę socjalną (ZUS, KRUS, inne organy), a w przypadku pozostałych osób – do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Druk wniosku można pobrać ze strony internetowej ZUS i stacjonarnie w placówkach ZUS – tam też można uzyskać pomoc w wypełnieniu wniosku.

Do wniosku należy załączyć:

• dokument potwierdzający niezdolność do samodzielnej egzystencji, z wyjątkiem przypadku, gdy ten dokument jest już w posiadaniu organu wypłacającego świadczenia emerytalno –rentowe.
• w przypadku osób uprawnionych do emerytury i renty zagranicznej lub innego świadczenia zagranicznego o podobnym charakterze – dokument potwierdzający prawo do tych świadczeń i ich wysokość, wystawiony przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych;
• oświadczenie osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego albo pełnomocnika o nieposiadaniu prawa do świadczeń finansowych, lub o posiadaniu prawa do świadczenia wraz ze wskazaniem jego nazwy, organu przyznającego oraz wysokości; w przypadku posiadania prawa do więcej niż jednego świadczenia – oświadczenie powinno wskazywać wszystkie przysługujące prawa do świadczeń.

Przedłużenie ważności orzeczeń i prawa do świadczenia z powodu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii COVID-19  - patrz dział Orzekanie o niezdolności do pracy

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500 zł miesięcznie, przy czym łączna kwota świadczenia uzupełniającego i innych świadczeń finansowych z wyłączeniem z wyłączeniem renty rodzinnej, zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami, nie może przekroczyć  kwoty 2157,80 zł brutto miesięcznie.

W praktyce świadczenie uzupełniające przysługuje w pełnej wysokości 500 zł, jeśli osoba wnioskująca nie jest uprawniona do emerytury ani renty i nie ma ustalonego prawa do innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych lub gdy ma takie świadczenia, ale ich łączna kwota brutto nie przekracza 1657,80 zł.

Natomiast, jeśli wysokość jej świadczeń finansowanych ze środków publicznych wynosi więcej niż 1657,80 zł, a nie przekracza 2157,80 zł brutto, wysokość świadczenia uzupełniającego będzie niższa niż 500 zł. Będzie to różnica między kwotą 2157,80 zł i łączną kwotą przysługujących świadczeń. Przykładowo dla emeryta z przyznaną emeryturą w wysokości 1800 zł brutto świadczenie uzupełniające zostanie ustalone w wysokości 357,80 zł.

Świadczenie uzupełniające nie przysługuje osobie, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osoby, która odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego

Przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego, odmowa prawa do świadczenia uzupełniającego, zmiana wysokości świadczenia uzupełniającego oraz stwierdzenie ustania prawa do świadczenia uzupełniającego następuje w drodze decyzji.

Ustalenie prawa do świadczenia uzupełniającego następuje w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Świadczenie uzupełniające przysługuje od miesiąca, w którym zostały spełnione warunki wymagane do jego przyznania, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o to świadczenie.

Od decyzji w sprawie świadczenia uzupełniającego przysługuje prawo do odwołania.

Odwołanie wnosi się do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych – właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Można to zrobić za pośrednictwem ZUS w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Po tym terminie decyzja stanie się prawomocna i nie będzie można jej zaskarżyć do sądu.

Odwołanie można złożyć na piśmie lub zgłosić ustnie do protokołu w placówce ZUS albo wysłać pocztą listem poleconym. Złożenie odwołania i postępowanie przed sądem są wolne od opłat.

Ze świadczenia uzupełniającego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji.

Kwoty świadczenia uzupełniającego nie wlicza się do dochodu, od którego ustala się prawo do dodatku mieszkaniowego, świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej przez małżonka, wstępnych i zstępnych osoby uprawnionej do świadczenia, do dochodu ustalanego na potrzeby ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych.

Świadczenie uzupełniające jest natomiast uwzględniane jako dochód przy ustalaniu świadczeń niepieniężnych z pomocy społecznej.

 __________________________________________________________________________________________________________________________

Podstawa prawna:

Ustawa o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji

z dnia 31 lipca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1622)