Jeśli osoba pobierająca świadczenie rentowe z ZUS podejmuje działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (zatrudnienie, służba, inna praca zarobkowa, pozarolnicza działalność gospodarcza), powinna pamiętać, iż świadczenie może być zmniejszone lub ulec zawieszeniu.
Zasady ogólne zmniejszania lub zawieszania rent
Nie ulegają zmniejszeniu ani zawieszeniu świadczenia pobierane przez kobiety, które ukończyły 60 lat oraz mężczyzn, którzy ukończyli 65 lat.
Przychody, które powodują zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia rentowego są rozumiane bardzo szeroko, wlicza się do nich nie tylko pensje z tytułu pracy zarobkowej czy dochód z działalności gospodarczej, ale również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłacanego na podstawie przepisów kodeksu pracy, kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
Do puli przychodów zmniejszających lub zawieszających rentę nie wlicza się tych, które nie stanowią podstawy do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz umów o dzieło (o ile nie były wykonywane na rzecz pracodawcy rencisty), honorariów z działalności twórczej i artystycznej, darowizn i zapomóg, praw autorskich i patentowych, wynajmu lub dzierżawy nieruchomości albo lokali (chyba, że wynajem lub dzierżawa sa przedmiotem działalności gospodarczej).
Osoba pobierająca rentę lub jej przedstawiciel ustawowy są zobowiązani niezwłocznie powiadomić organ wypłacający rentę o osiąganiu przychodu w kwocie powodującej zmniejszenie (renta rodzinna) lub zawieszenie prawa do renty (renta rodzinna i renta socjalna).
Zmniejszenie lub zawieszenie renty rodzinnej
Po osiągnięciu przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia nie większą jednak niż: 20,4% kwoty bazowej dla renty rodzinnej do której jest uprawniona jedna osoba. W przypadku renty rodzinnej przysługującej więcej niż jednej osobie, ulega zmniejszeniu ta część renty, która przysługuje osobie, której przychód przekroczył 70% przeciętnego wynagrodzenia. Po osiągnięciu przychodu w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego wynagrodzenia, prawo do renty rodzinnej przysługującej jednej osobie, ulega zawieszeniu. W przypadku renty rodzinnej przysługującej więcej niż jednej osobie, po osiągnięciu przychodu przez osobę uprawnioną w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego wynagrodzenia, zawieszeniu podlega prawo do części renty rodzinnej dla tej osoby. Wysokości części renty przysługujące pozostałym członkom rodziny nie ulegają zmianie.
Zmniejszenie lub zawieszenie renty socjalnej
Po osiągnięciu przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, renta socjalna ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia nie większą jednak niż 24% kwoty bazowej dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Po osiągnięciu przychodu w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego wynagrodzenia, prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu.