W ramach ubezpieczenia zdrowotnego pacjentowi przysługuje refundacja sprzętu rehabilitacyjnego. Zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny realizowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia może jednak wymagać finansowego udziału własnego - częściowej odpłatności. Dzieje się tak, gdyż NFZ udziela dofinansowania tylko do wysokości limitu określonego przez ministra zdrowia. Jeśli cena wybranego produktu jest wyższa niż cena określona limitem, pacjent dopłaca różnicę między ceną brutto a kwotą refundacji. Osoby niepełnosprawne mają możliwość ubiegania się wówczas o dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Dofinansowanie z NFZ

Na wstępie wyjaśniamy, że posługujemy się pojęciem sprzęt rehabilitacyjny w bardzo szerokim znaczeniu. Przez sprzęt rehabilitacyjny rozumiemy sprzęt ortopedyczny, wyroby medyczne i inne środki poprawiające jakość życia w chorobie bądź ułatwiające powrót do zdrowia. Będą to między innymi protezy, ortezy, aparaty słuchowe, gorsety, kule, wózki inwalidzkie, materace przeciwodleżynowe, peruki, cewniki, pieluchomajtki.

Szczegółowy wykaz tych przedmiotów i zasady ich przyznawania znajdują się w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29.05.2017 r. w sprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Rozporządzenie to dokładnie określa, jak często można taki sprzęt otrzymać, na jakie dofinansowanie można liczyć, także w przypadku konieczności naprawy.

W rozporządzeniu wprowadzono zmiany, które obowiązują od marca 2018 r. Istnieje możliwość skracania okresu użytkowania wózków inwalidzkich – w uzasadnionych medycznie przypadkach można wcześniej starać się o nowy wózek. Zwiększyła się ilość dofinansowywanych środków absorpcyjnych. Chorym ze zleceniem na pieluchomajtki przysługuje do 90 sztuk miesięcznie (wcześniej otrzymywali do 60 sztuk). Wykaz został rozszerzony o wózek o napędzie elektrycznym, wózek stabilizujący plecy i głowę, wózek z funkcją pionizacji oraz wyroby medyczne dla pacjentów z cukrzycą: system ciągłego monitorowania glikemii w czasie rzeczywistym oraz zbiornik na insulinę do osobistej pompy insulinowej.

Dzieci objęte Programem Za Życiem (u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu) oraz osoby legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (od 1 lipca 2018 r.) mają prawo do wyrobów medycznych do wysokości limitu finansowania ze środków publicznych określonego przepisach, według wskazań medycznych bez uwzględnienia okresów użytkowania. O ilości miesięcznego zaopatrzenia w te wyroby decyduje każdorazowo lekarz  wystawiający zlecenie.  

Wykaz wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie

do pobrania  tekst jednolity w pliku pdf. 45 stron 674,1 kB

Przykładowo: 
O dofinansowanie na zakup wózka inwalidzkiego osoby dorosłe mogą ubiegać się w zależności od rodzaju wózka - co 5 lat lub co 4 lata, dzieci i młodzież do 18 roku życia - co 3 lata. Dofinansowanie z NFZ  do zwykłego wózka (wózek ręczny) wynosi 600 zł, do wózka ze stopów lekkich z systemem szybkiego demontażu kół, składanego, dla osób samodzielnie poruszających się na wózku NFZ dopłaci 1700 zł, do wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym (wózek specjalny), dofinansowanie wyniesie 3000 zł.

Dofinansowanie sprzętu rehabilitacyjnego można uzyskać pod warunkiem przedstawienia zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne, które wystawia uprawniony lekarz ubezpieczenia zdrowotnego,  Zlecenie, przed jego realizacją  musi zostać potwierdzone w wojewódzkim oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania pacjenta. 

Jeśli zlecenie dotyczy sprzętu o miesięcznym okresie użytkowania (np. pieluchomajtki, cewniki, worki, zestawy infuzyjne do osobistych pomp insulinowych), nie trzeba każdorazowo zgłaszać się do NFZ po jego potwierdzenie. W takiej sytuacji warto złożyć wniosek o wydanie przez NFZ karty comiesięcznego zaopatrzenia ważnej przez 12 miesięcy od daty jej wystawienia.

Po uzyskaniu potwierdzenia NFZ do refundacji pacjent może zgłosić się do wybranej przez siebie placówki na terenie całego kraju, która ma podpisaną umowę z NFZ w zakresie zaopatrzenia w wyroby medyczne. 

Każda placówka, która ma podpisaną umowę z NFZ, ma obowiązek zapewnić co najmniej jeden wyrób medyczny w cenie, która nie przekracza limitu finansowania ze środków publicznych określonego przez ministra zdrowia, z każdego wyrobu medycznego oznaczonego grupą i liczbą porządkową określoną przez ministra zdrowia (nie dotyczy to wyrobów medycznych, które są wykonywane na indywidualne zamówienie). 

 Jeśli użytkowanie danego sprzętu rehabilitacyjnego  staje się niemożliwe (np. dziecko wyrosło z protezy, a nie ma już możliwości jej regulacji), można się starać o skrócenie czasu jej użytkowania. W tym celu należy zgłosić się do lekarza, który wystawi zlecenie przedterminowego zaopatrzenia w wyrób medyczny. Będzie ono zawierało odpowiednie uzasadnienie, potwierdzające zmiany w stanie fizycznym pacjenta. Zlecenie musi być także potwierdzone przez oddział Narodowego Funduszu Zdrowia, właściwy ze względu miejsca zamieszkania pacjenta

Prawo do nabycia wyrobów medycznych bezpłatnie do wysokości limitu przysługuje: 

• inwalidom wojennym i wojskowym;
• niewidomym ofiarom działań wojennych;
• osobom represjonowanym;
• uprawnionym żołnierzom lub pracownikom, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa.

Dofinansowanie ze środków PFRON

O dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, mogą ubiegać się osoby niepełnosprawne, których średni miesięczny dochód, podzielony przez liczbę osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony z okresu ostatnich trzech miesięcy przed dniem złożenia wniosku, nie przekracza:

• 50% przeciętnego wynagrodzenia - na członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym,
• 65% przeciętnego wynagrodzenia - w przypadku osoby samotnej.

Poprzez średni miesięczny dochód należy rozumieć dochód w rozumieniu przepisów o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, pomniejszony o obciążenie zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych, składkę z tytułu ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i chorobowego oraz o kwotę alimentów świadczonych przez osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym na rzecz innych osób. Poprzez przeciętne wynagrodzenie należy rozumieć przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Wysokość dofinansowania zaopatrzenia w  sprzęt rehabilitacyjny od 1 stycznia 2015 r. wynosi - do 80% kosztów tego sprzętu (dotychczas było do 60%), nie więcej jednak niż do wysokości pięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia,

Wysokość dofinansowania zaopatrzenia w  przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze wynosi - do 100% udziału własnego osoby niepełnosprawnej w limicie ceny na dany przedmiot (jeżeli taki udział jest wymagany) lub - do 150% sumy kwoty limitu na dany przedmiot (wyznaczonego przez NFZ) oraz wymaganego udziału własnego osoby niepełnosprawnej w zakupie tych przedmiotów i środków (jeżeli cena zakupu jest wyższa niż ustalony limit).

Przykładowo: 
Skoro, jak wskazaliśmy w przykładzie powyżej dofinansowanie z NFZ do wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym (wózek specjalny) wynosi 3000 zł i nie jest wymagany wkład własny, to dofinansowanie z PCPR wyniesie maksymalnie 150 proc. limitu na dany sprzęt, czyli w tym przypadku 4 500 zł. Oznacza to, że w sumie otrzymamy dofinansowanie na ten cel w wysokości 7 500 zł.

Dofinansowanie następuje na pisemny wniosek złożony do powiatowego centrum pomocy rodzinie (PCPR) właściwego dla miejsca zamieszkania osoby niepełnosprawnej. 

PCPR informuje szczegółowo o zakresie informacji, które wniosek winien zawierać.