Karta parkingowa jest wydawana osobie niepełnosprawnej lub placówce zajmującej się osobami niepełnosprawnymi ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnego poruszania się. Dokument ten uprawnia do zajmowania specjalnie wyznaczonych miejsc do parkowania (tzw. ”koperty”) oraz do niestosowania niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju.  

Karta parkingowa jest dokumentem ważnym na terenie całej Unii Europejskiej, ale w poszczególnych krajach zastosowanie mają odrębne przepisy prawa drogowego, dlatego ulgi i uprawnienia dla niepełnosprawnych kierowców mogą nieznacznie się różnić.

Oprócz możliwości parkowania na „kopercie”, karta parkingowa uprawnia pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności do niestosowania się do dziewięciu znaków zakazu. Są to następujące znaki: 

1. zakaz ruchu w obu kierunkach
2. zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z wyjątkiem motocykli jednośladowych
3. zakaz wjazdu autobusów
4. zakaz wjazdu motocykli
5. zakaz wjazdu motorowerów
6. zakaz postoju
7. zakaz postoju w dni nieparzyste
8. zakaz postoju w dni parzyste
9. strefa ograniczonego postoju

Kartę parkingową umieszcza się za przednią szybą pojazdu samochodowego, a jeśli pojazd nie posiada przedniej szyby – w widocznym miejscu w przedniej części pojazdu, eksponując widoczne zabezpieczenia karty, tak, by była możliwość odczytania jej numeru i daty ważności.

Kto może otrzymać kartę parkingową?

Zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym kartę parkingową wydaje się:

• osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;
• osobie niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;
•  placówce zajmującej się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

Imienną kartę parkingową można otrzymać tylko na podstawie orzeczeń wydawanych przez Powiatowe lub Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności w punkcie 9 musi zawierać wskazanie do wydania karty parkingowej, czyli przesłankę określoną w art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym 

Od 1 lipca 2014 r. kartę parkingową może otrzymać: 

• Osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności i znacznie ograniczonymi możliwościami samodzielnego poruszania się

Co istotne, sam znaczny stopień niepełnosprawności nie wystarczy do otrzymania uprawnienia do karty parkingowej. Nie ma też znaczenia symbol przyczyny niepełnosprawności. Konieczne jest, aby osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności miała równocześnie znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

• Osoba z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, znacznie ograniczonymi możliwościami samodzielnego poruszania się i kodami w orzeczeniu 04-O (choroby narządu wzroku) lub/i 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub/i 10-N (choroba neurologiczna). 

Należy podkreślić, że w przypadku umiarkowanego stopnia niepełnosprawności wskazanie do karty parkingowej mogą otrzymać wyłącznie osoby, które mają znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się w połączeniu z przyczyną niepełnosprawności oznaczoną symbolem 04-O, to jest choroby narządu wzroku lub/i 05-R to jest upośledzenie narządu ruchu lub/i 10-N to jest choroba neurologiczna. Być może trudno to sobie wyobrazić, że osoba z niepełnosprawnością ruchową nie ma trudności w samodzielnym poruszaniu się, ale mieliśmy w praktyce Ośrodka Poradnictwa SPES taką sprawę sądową. W opinii biegłego sądowego wskazano umiarkowany stopień niepełnosprawności, symbol przyczyny niepełnosprawności 05-R i brak trudności w samodzielnym poruszaniu się, Sprawa zakończyła się wyrokiem sądu przyznającym prawo do karty parkingowej, jej przebieg opisujemy poniżej – Z praktyki Ośrodka Poradnictwa SPES.   

• Osoba do 16 roku życia ze znacznie ograniczonymi możliwościami samodzielnego poruszania się.

Wobec osób poniżej 16 roku życia wskazanie do karty parkingowej nie zależy od symbolu przyczyny niepełnosprawności, ale tylko od tego czy dziecko ma znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się wynikające z niepełnosprawności.  

Podkreślenia wymaga fakt, iż od 1 lipca 2014 r. osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności utraciły prawo do karty parkingowej. Jeżeli posiadały ten dokument przed zmianą przepisów, był on ważny do 30 czerwca 2015 r. Oczywiście w przypadku pogorszenia stanu zdrowia osoba z orzeczonym stopniem lekkim może złożyć wniosek o wydanie nowego orzeczenia ze zmianą stopnia niepełnosprawności i wskazaniem do karty parkingowej (tak zwany punkt 9 orzeczenia).

W sytuacji odmowy uprawnienia do karty parkingowej w orzeczeniu, można złożyć odwołanie. Jest to zasadne tylko wtedy, gdy kierowca jest przekonany, że spełniona jest przesłanka znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się. Zachęcamy z  zapoznania się z opisem sprawy z tego zakresu prowadzonej w Ośrodku Poradnictwa SPES zakończonej wyrokiem sądu przyznającym kartę parkingową - czytaj: Karta parkingowa (2014-2016).

Procedura ubiegania się o kartę parkingową

Wypełniony wniosek wraz ze zdjęciem i dowodem opłaty za wydanie karty parkingowej należy złożyć osobiście w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności. Tam też uzyskamy szczegółowe informacje o trybie wydawania karty parkingowej. Zwracamy uwagę, aby nie podpisywać wniosku w domu, podpis należy złożyć w obecności urzędnika przyjmującego wniosek.  

Do 30 dni kalendarzowych od złożenia wniosku otrzymamy pismo z informacją, czy karta parkingowa zostanie wydana albo z prośbą o uzupełnienie braków we wniosku. Jeśli wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, w piśmie będzie informacja o terminie i miejscu odbioru karty. Jeśli negatywnie — uzasadnienie odmowy. Niestety od informacji o odmowie przyznania karty nie przysługuje odwołanie. Wynika to z faktu, że przyznanie karty parkingowej jest tylko konsekwencją legitymowania się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem do karty parkingowej. Odwołujemy się zatem od orzeczenia o niepełnosprawności/stopniu niepełnosprawności, a nie od odmowy wydania karty parkingowej.

Jaki jest termin ważności karty parkingowej?

Osoba niepełnosprawna otrzymuje kartę parkingową na czas ważności orzeczenia, ale nie dłużej niż na 5 lat. Nawet, jeśli orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest wydane na stałe, po upływie 5 lat niepełnosprawny kierowca będzie musiał zgłosić się po nową kartę parkingową (bez konieczności wydawania nowego orzeczenia).

Placówka zapewniająca opiekę, rehabilitacją lub edukacją osób z niepełnosprawnością, mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się otrzymuje kartę parkingową na okres 3 lat.

Przedłużenie ważności karty parkingowej w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii COVID-19

W związku z zachowaniem ważności orzeczeń o niepełnosprawności albo orzeczeń o stopniu niepełnosprawności – patrz dział Przedłużanie ważności orzeczeń COVID-19, karty parkingowe zachowywały ważność na tych samych zasadach, co orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności.  Karty parkingowe, których termin ważności upływa do dnia 30 września 2024 r., zachowują ważność do dnia 31 marca 2025 r.

Z praktyki Ośrodka Poradnictwa SPES

Sąd Rejonowy w Rybniku wydał wyrok w sprawie z odwołania od orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, w którym przyznał osobie niesłyszącej uprawnienie do karty parkingowej. Korzystne orzeczenie zostało wydane, choć w żadnej z opinii biegłych sądowych nie stwierdzono wymaganych do tego znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się. Sąd ustalając stan faktyczny podzielił sporządzone przez zespół SPES zastrzeżenia do czterech opinii sądowo – lekarskich. Na tej podstawie stwierdził, że biegli ortopedzi i neurolodzy błędnie uznali, że odwołujący nie spełnia przesłanek do przyznania karty parkingowej.  

O udzielenie pomocy poprosił nas starszy mężczyzna, niesłyszący dzieciństwa, legitymujący się z tego powodu orzeczeniem zaliczającym go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności wydanym na stałe. Od 2002 roku korzystał z karty parkingowej. W 2014 roku na skutek zmiany przepisów Prawo o ruchu drogowym, złożył wniosek o zmianę orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, by nie utracić karty parkingowej. Zarówno Powiatowy Zespół Orzekania o Niepełnosprawności w Rybniku, jak też Wojewódzki Zespół Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Śląskim (dalej WZON), odmówiły zmiany, wskazując, iż odwołujący posiada ważne orzeczenie o zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności i nie nastąpiło istotne pogorszenie stanu zdrowia. 

W odwołaniu od orzeczenia Powiatowego Zespołu Orzekania o Niepełnosprawności w Rybniku, a następnie w odwołaniu od orzeczenia WZON oraz w toczącym się postępowaniu sądowym wykazaliśmy, że zaistniały okoliczności uzasadniające wydanie ponownego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Nowe orzeczenie powinno uwzględniać zmianę stanu zdrowia i wynikających z tego wskazań, w szczególności wskazania do karty parkingowej. Nasz klient z racji wieku i doznanych urazów w wypadkach komunikacyjnych miał znacznie ograniczone możliwości poruszania się. Rozpoznano u niego między innymi pourazowy, przewlekły zespół bólowy kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego na tle zmian zwyrodnieniowych oraz  początkowe zmiany zwyrodnieniowe obu stanów biodrowych.  

Powołani w sprawie biegli sądowi z zakresu ortopedii i neurologii w czterech wydanych opiniach sądowo – lekarskich nie stwierdzili, aby mężczyzna miał znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Do każdej z tych opinii sporządziliśmy zastrzeżenia. Nasze zarzuty dotyczyły również nieprawidłowej oceny stanu zdrowia wynikającej z niemożności porozumienia się biegłych z niesłyszącym. Wskazaliśmy, że dla osoby cierpiącej na obustronną głuchotę zmuszonej do kontaktu poprzez odczytywanie mowy z ruchu warg i zapisywanie odpowiedzi na kartce, co wymaga koncentracji i uwagi - taka wymiana informacji w trakcie wizyty u lekarza jest skomplikowana. Najskuteczniejszym sposobem komunikowania się w tej sytuacji jest jedynie pomoc tłumacza języka migowego, na którą w trakcie badań przez biegłych odwołujący nie mógł liczyć. 

Sąd Rejonowy w Rybniku w wyroku z dnia 28.10.2016 r, sygn. akt: VU 24/15 zmienił zaskarżone orzeczenie, w ten sposób, że dodatkowo ustalił symbol przyczyny niepełnosprawności 05 – R (upośledzenie narządu ruchu) oraz wskazał na uprawnienie do karty parkingowej przez spełnienie w pkt 9 orzeczenia przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art.8 ust 3a pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 Prawo o ruchu drogowym.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że z uwagi na ogólny stan zdrowia tj. łącznie z przyczyn neurologicznych, ortopedycznych i laryngologicznych odwołujący jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, wymaga częściowej lub okresowej pomocy innych osób z uwagi na utrudnioną komunikację. W ocenie Sądu istniejące u odwołującego schorzenia powodują znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.