Dla osoby niepełnosprawnej, która potrzebuje pomocy do prowadzenia wszelkich spraw albo spraw określonego rodzaju lub załatwienia poszczególnej sprawy, sąd opiekuńczy może ustanowić kuratora (kurator dla osoby niepełnosprawnej). 

Kurator dla osoby niepełnosprawnej nie jest przedstawicielem ustawowym niepełnosprawnego - powoływany jest tylko do niesienia osobie niepełnosprawnej pomocy, a nie do działania za nią. Osoba, dla której taki kurator został ustanowiony, zachowuje pełną zdolność do czynności prawnych, a sąd opiekuńczy nie może przy okazji ustanowienia dla niej kuratora wprowadzić jakichkolwiek ograniczeń tej zdolności. Osoba niepełnosprawna może natomiast udzielić swemu kuratorowi pełnomocnictwa, jakie uzna za stosowne.

Wniosek o ustanowienie kuratora może złożyć zainteresowana osoba niepełnosprawna jak i organizacje pozarządowe, do których zadań statutowych należy ochrona praw osób niepełnosprawnych, udzielanie pomocy takim osobom lub ochrona praw człowieka, za zgodą osoby niepełnosprawnej.

Sąd opiekuńczy może z urzędu wszcząć postępowanie o ustanowienie kuratora dla osoby niepełnosprawnej jedynie w trzech przypadkach:

1. gdy stan osoby niepełnosprawnej uniemożliwia jej złożenie wniosku samodzielnie;
2. gdy stan osoby niepełnosprawnej uniemożliwia jej wyrażenie zgody na złożenie wniosku przez organizację pozarządową
3. gdy oddalono wniosek o ubezwłasnowolnienie osoby, której postępowanie o ustanowienie kuratora miałoby dotyczyć, a stan tej osoby uzasadnia ustanowienie kuratora.

Sąd opiekuńczy uchyla kuratelę na żądanie osoby niepełnosprawnej, dla której była ustanowiona.

Kurator dla osoby niepełnosprawnej może zostać ustanowiony wówczas, gdy charakter tej niepełnosprawności nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia (np. w przypadku choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego) – wtedy bowiem dla osoby ubezwłasnowolnionej ustanawiany jest opiekun (przy ubezwłasnowolnieniu całkowitym) bądź kurator (przy ubezwłasnowolnieniu częściowym, ale podstawa jego ustanowienia i zakres uprawnień jest odmienny, niż w przypadku kurator dla osoby niepełnosprawnej). Informacje na ten temat znajdują się w rozdziale Ubezwłasnowolnienie i przymusowe leczenie.

Zakres uprawnień kuratora dla osoby niepełnosprawnej określa każdorazowo sąd opiekuńczy i zależy od wniosku zainteresowanego. Sąd nie może narzucić osobie niepełnosprawnej kurateli dalej idącej, niż to wynika z wniosku.

Sprawy, które może prowadzić czy załatwiać kurator, mogą być związane zarówno z zarządem majątkiem osoby niepełnosprawnej, jak i polegać na załatwieniu  sprawy/spraw  osobistych.