Jedną z  najważniejszych zmian, jak chodzi o świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach, obowiązujących od 1 stycznia 2024 r., jest możliwość łączenia aktywności zawodowej, uzyskiwanie dochodów bez żadnych ograniczeń, niezależnie od ich źródła, z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego. Miało to dotyczyć także świadczeń emerytalno – rentowych. W praktyce pojawił się jednak problem.

Nowe świadczenie pielęgnacyjne

Z dniem 1 stycznia 2024 r. nastąpiła zmiana art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, który reguluje przesłanki uprawniające do świadczenia pielęgnacyjnego. Między innymi, ustawodawca wykreślił z treści tego przepisu przesłankę rezygnacji/niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej jako warunku otrzymywania przez opiekuna świadczenia pielęgnacyjnego. Opiekun może być aktywny zawodowo, uzyskiwać dochody bez ograniczeń, niezależnie od ich źródła. Ponadto, wykreślony został art. 17 ust. 5 lit. a – który stanowił, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym.

WPŁACAM DARDrogi Czytelniku! Prosimy Cię o wpłatę kilkuzłotowej darowizny oraz przekazanie 1,5% podatku na sfinansowanie rzecznictwa praw i poradnictwa obywatelskiego dla najuboższych. Dziękujemy!

Art. 12 ustawy o świadczeniu wyrównawczym

Natomiast, nie zostały wprowadzone przepisy wyłączające zastosowanie w tym przypadku art. 12  ustawy o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki - dalej w skrócie: ustawa o świadczeniu wyrównawczym. Przepis ten stanowi:

Art.  12.

Osobie pobierającej świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, która po dniu 1 stycznia 2022 r. złożyła wniosek o:

1. emeryturę lub
2. rentę, lub
3. rentę rodzinną z tytułu śmierci małżonka przyznaną w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, lub
4. nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, lub
5. rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym

- przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, jeśli jest korzystniejsze, przy czym art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych nie stosuje się.

Skutki w praktyce

Problem ujawnił się w sprawie Klientki naszego Ośrodka Poradnictwa, która na mocy decyzji wydanej w czerwcu 2024 r. uzyskała od marca 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne z tytułu opieki nad małoletnią córką - na nowych zasadach, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2024 r. Klientka zgłosiła się z tą decyzją do ZUS, aby na wszelki wypadek upewnić się, czy na pewno może pobierać zarówno świadczenie pielęgnacyjne jak i rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, która przysługuje jej od marca 2022 r. Wówczas ZUS wydał decyzję o wstrzymaniu wypłaty renty. ZUS wskazał, że nie zmienił się przepis art. 12 świadczeniu wyrównawczym, w myśl którego osobie, która pobiera świadczenie pielęgnacyjne i która po 1 stycznia 2022 r. złożyła wniosek o emeryturę lub rentę - przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, jeśli jest korzystniejsze. Z tej przyczyny, w dalszym ciągu ubezpieczony może pobierać tylko jedno świadczenie – rentę wypłacaną przez ZUS, albo świadczenie wypłacane przez MOPS.

Przypuszczać w związku z tym należy, że nastąpiło niedopatrzenie po stronie ustawodawcy, przez co organy emerytalno – rentowe w sytuacji, jak u Klientki, stosują art. 12 ustawy o świadczeniu wyrównawczym, skoro jego stosowanie nie zostało wyraźnie wyłączone w przypadku pobierania przez opiekuna świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2024 r.  

Nasze działania

Wystąpiliśmy w związku z tym do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z postulatem, aby  niezwłocznie zostały wprowadzone zmiany legislacyjne, skutkujące wyłączeniem stosowania art. 12 ustawy o świadczeniu wyrównawczym w  przypadku pobierania przez opiekuna świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2024 r.   Oczekujemy na odpowiedź. Wydaje się, że zasadność naszego postulatu nie powinna budzić wątpliwości. Jeśli byłoby inaczej – podobnie jak w przypadku innych inicjatyw Stowarzyszenia SPES co do zmian w przepisach – wystąpimy o wsparcie naszej inicjatywy do Rzecznika Praw Obywatelskich, posłów i senatorów. 

Więcej na temat naszej inicjatywy: Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach a pobieranie świadczeń emerytalno- rentowych (2024 - )