Definicja dochodu w ustawie o świadczeniach rodzinnych

Menu podstrony Co robimy

Definicja dochodu w ustawie o świadczeniach rodzinnych (2011 - 2017)

Pozostający w trudnej sytuacji materialnej lokator, któremu umorzono zaległości czynszowe mógł zostać jednocześnie pozbawiony dostępu do świadczeń rodzinnych, gdyż do dochodu jego rodziny wliczano kwotę umorzenia. Proponowane rozwiązanie to odpowiednia zmiana definicji dochodu w ustawie o świadczeniach rodzinnych bądź zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W styczniu 2011 roku do Ośrodka Poradnictwa Stowarzyszenia SPES zgłosiła się wdowa z trójką dzieci na utrzymaniu, z których najstarsze posiadało orzeczenie o niepełnosprawności. Choroba męża i syna oraz związane z nimi problemy w codziennym funkcjonowaniu rodziny przyczyniły się do powstania zadłużenia czynszowego i zagrożenia eksmisją. Na wniosek klientki, w którym opisała sytuację życiową rodziny, Miasto Katowice przywróciło jej tytuł prawny do lokalu i umorzyło zaległość czynszową. Ojciec dzieci w chwili śmierci nie spełniał warunków do uzyskania renty, dlatego dzieci nie mogły uzyskać po nim renty rodzinnej. Dochód rodziny stanowiły: renta klientki i najstarszego syna oraz świadczenia rodzinne wypłacane przez MOPS.

Przy wnioskowaniu o świadczenia rodzinne na następny okres zasiłkowy, do dochodu uprawniającego do ich przyznania został wliczony dochód w postaci kwoty umorzonych zaległości czynszowych. Spowodowało to przekroczenie kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń, wobec czego świadczenia rodzinne nie zostały rodzinie przyznane, co doprowadziło do pogorszenia się ich sytuacji życiowej i materialnej.

Po szczegółowym zapoznaniu się z sytuacją rodziny i przeanalizowaniu przepisów dotyczących świadczeń rodzinnych, w czerwcu 2011 r. zespół Stowarzyszenia SPES przygotował projekt zmian ustawy o świadczeniach rodzinnych. Proponowana zmiana dotyczyła wyłączenia z dochodu branego pod uwagę przy ustalaniu prawa do świadczeń rodzinnych przychodu uzyskanego w wyniku umorzenia należności czynszowej. Uzasadnieniem propozycji było zwrócenie uwagi, że osoby wnioskujące do gmin o umorzenie ciążących na nich zobowiązań z tytułu zadłużenia czynszowego znajdują się w skrajnie trudnych sytuacjach życiowych, niejednokrotnie utrzymując się jedynie z rent, emerytur, najniższych wynagrodzeń za pracę lub też świadczeń z pomocy społecznej wypłacanych na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych. Umorzone należności nie stanowiły dla nich realnego dochodu i w żaden sposób nie poprawiały trudnej sytuacji finansowej. Faktyczne dochody, jakie uzyskiwały (w postaci wynagrodzenia za pracę, renty lub emerytury) były nadal takie same, jak przed dniem złożenia wniosku o umorzenie.

W wyniku naszych starań miały miejsce interpelacje poselskie i prace Senatu RP. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej negatywnie odpowiedziało na interpelacje. W latach 2011 – 2017 zespół SPES kierował pisma do organów posiadających inicjatywę ustawodawczą, opracował polemikę do stanowiska rządu, odbywały się spotkania z parlamentarzystami. Na skutek korespondencji do Senatu RP, w styczniu 2015 roku Marszałek Senatu RP skierował petycję do rozpatrzenia przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Petycja była rozpatrywana na dwóch posiedzeniach, są dostępne nagrania z ich przebiegu: posiedzenie 1 oraz posiedzenie 2.

Senatorowie zadecydowali o nieprowadzeniu dalszych prac nad petycją. W dyskusji podniesiono między innymi, iż przyjęty przez Radę Ministrów projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych, przedłożony przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej częściowo realizuje postulat SPES.

W naszej ocenie wchodząca w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych, która wprowadziła zasadę „złotówka za złotówkę” nie rozwiązała problemu dramatycznej sytuacji osób, które w wyniku umorzenia zadłużenia czynszowego utraciły prawo do świadczeń rodzinnych. Coraz więcej gmin poprzez umorzenie dawało szansę na uzyskanie stabilizacji życiowej lokatorom zadłużonych mieszkań komunalnych. Utrata zasiłku rodzinnego, bądź zmniejszenie jego wysokości o kwotę przekroczenia kryterium dochodowego mogło przekreślić uzyskaną w wyniku umorzenia pomoc.

W związku z powyższym zespół SPES opracował polemikę do argumentów Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Senatu RP.

W dniu 5 kwietnia 2016 roku w Warszawie, w siedzibie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odbyło się spotkanie z Podsekretarz Stanu Elżbietą Bojanowską. W spotkaniu uczestniczyli również Dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej Krystyna Wyrwicka oraz Dyrektor Departamentu Polityki Rodzinnej Olgierd Podgórski. Podczas rozmowy został przedłożony nasz nowy projekt, który powstał w oparciu o dotychczasowe doświadczenia. Była to propozycja zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych mających na celu wyłączenie z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty umorzenia zadłużenia z tytułu zaległych opłat za korzystanie z lokalu mieszkalnego lub dostawę mediów. Proponowane wtedy rozwiązanie miało uchronić lokatora nie tylko utratą prawa do świadczeń rodzinnych, ale też przed obciążeniem dodatkowym zobowiązaniem podatkowym oraz utratą świadczenia wychowawczego w ramach Programu Rodzina 500 Plus.

Zabiegaliśmy o wprowadzenie obu projektów. Po naszym spotkaniu z Posłem Grzegorzem Długim, w lutym 2017 r. do Sejmu RP wpłynął poselski projekt zmiany ustawy o świadczeniach rodzinnych (Druk 1357) złożony przez Posłów Klubu Poselskiego Kukiz 15. Projekt został skierowany do czytania w Sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.

Zespół SPES w latach 2013 – 2017 skierował 4 pisma do Rzecznika Praw Obywatelskich.

W korespondencji z dnia 21.03.2017 r. Rzecznik poinformował nas o wystąpieniu do Ministra Rozwoju i Finansów. Wskazał w nim, że konsekwencją umorzenia jest konieczność zapłacenia podatku, co dodatkowo obciąża i uniemożliwia restrukturyzację zadłużenia osobom najbardziej potrzebującym, znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej i życiowej.

W dniu 27 lutego 2017 r. Minister Rozwoju i Finansów wydał rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów (przychodów) z tytułu umorzenia należności pieniężnych związanych z użytkowaniem lokalu mieszkalnego, które zwalniało od opodatkowania świadczenia uzyskane w latach 2016 i 2017.

W odpowiedzi na korespondencję SPES z postulatem systemowego rozwiązania zgłaszanego przez nas problemu Ministerstwo Finansów poinformowało nas o wejściu w życie w 2018 roku nowelizacji ustawy o podatku dochodowym, która poszerza katalog zwolnień od podatku o przychody uzyskane w wyniku umorzenia zadłużenia czynszowego. Zmiana przepisów spowodowała, że umorzenie zadłużenia czynszowego nie powoduje już konieczności zapłacenia podatku i możliwości utraty świadczeń rodzinnych. Po 7 latach naszych starań o wprowadzenie naszych propozycji w tym zakresie inicjatywa ustawodawcza została zakończona.

Nasze działania

VI 2011	opracowanie projektu zmiany ustawy o świadczeniach rodzinnych wystąpienie do Posłów na Sejm RP
I 2012	interpelacja poselska Posła Stanisława Szweda odpowiedź Podsekretarza Stanu przy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej na interpelację
VII 2012	interpelacja poselska Poseł Ewy Kołodziej
VIII 2012	odpowiedź Sekretarza Stanu przy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej na interpelację
III 2013	opracowanie stanowiska SPES w odpowiedzi na argumenty Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
VI 2013	spotkanie z Posłem Zbyszkiem Zaborowskim
VII 2013	spotkanie z Poseł Ewą Kołodziej spotkanie z Posłem Jerzym Ziętkiem
IX 2013	wystąpienie do Rzecznika Praw Obywatelskich
III 2014	spotkanie z Poseł Marią Nowak
VI 2014	wystąpienie do Przewodniczących Parlamentarnych Komisji i Zespołów: Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Ustawodawczej, Zespołu ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, Zespołu Parlamentarzystów Województwa Śląskiego, Zespołu Dobrych Zmian, Zespołu na Rzecz Ochrony Życia i Rodziny, Zespołu Członków i Sympatyków Ruchu – Światło Życie, Akcji Katolickiej oraz Stowarzyszenia Rodzin Katolickich.
IX 2014	rozpoczęcie prac nad opracowaniem petycji SPES przez Dział Petycji i Korespondencji Senatu RP
XI 2014	wystąpienie do przewodniczących Klubów Parlamentarnych: Platformy Obywatelskiej, Polskiego Stronnictwa Ludowego, Prawa i Sprawiedliwości wystąpienie do Przewodniczących Parlamentarnych Komisji i Zespołów: Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Ustawodawczej, Zespołu ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, Zespołu Parlamentarzystów Województwa Śląskiego, Zespołu Dobrych Zmian, Zespołu na Rzecz Ochrony Życia i Rodziny, Zespołu Członków i Sympatyków Ruchu – Światło Życie, Akcji Katolickiej oraz Stowarzyszenia Rodzin Katolickich.
II 2015	spotkanie z Senator Izabelą Kloc wystąpienie do Senatorów RP informacja Kancelarii Senatu RP o kontynuowaniu prac nad petycją SPES
III 2015	rozpatrzenie petycji SPES przez Senacką Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji
IX 2015	wystąpienie do Prezydenta RP wystąpienie do Rzecznika Praw Obywatelskich
X 2015	opracowanie stanowiska SPES w związku z decyzją Senatu RP o niepodejmowaniu prac nad petycją wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów Beaty Szydło wystąpienie do Prezesa Prawa i Sprawa i Sprawiedliwości Jarosława Kaczyńskiego
XI 2015	wystąpienie do Przewodniczącego Klubu Poselskiego Kukiz 15 Posła Pawła Kukiza
XII 2015	wystąpienie do Marszałka Seniora Sejmu RP oraz Przewodniczących Parlamentarnych Komisji i Zespołów: Komisji Ustawodawczej, Komisji Polityki Senioralnej, Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji do Spraw Petycji, Zespołu do spraw Osób Niepełnosprawnych, Zespołu na Rzecz Polityki i Kultury Prorodzinnej. skierowanie petycji do Rzecznika Praw Obywatelskich
I 2016	wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
II 2016	wystąpienie do Prezydenta RP wystąpienie do Przewodniczącej Sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
IV 2016	spotkanie z Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej Elżbietą Bojanowską spotkanie z posłem Ruchu Kukiz’15 Panem Rafałem Wójcikowskim
V 2016	spotkanie z Poseł Bożeną Borys – Szopa
VII 2016	wystąpienie do Dyrektora Departamentu Polityki Społecznej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
I 2017	wystąpienie do Rzecznika Praw Obywatelskich spotkanie z Posłem Grzegorzem Długim
II 2017	złożenie w Sejmie RP poselskiego projektu zmiany ustawy o świadczeniach rodzinnych
IV - V 2017	wystąpienie do Posłów wchodzących w skład Sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
V 2017	spotkanie z Poseł Ewą Kołodziej spotkanie z Poseł Moniką Rosa
VI 2017	interpelacja poselska Poseł Moniki Rosy
VII 2017	spotkanie z Posłem Jackiem Światem odpowiedź Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na interpretację poselską Poseł Moniki Rosy
X 2017	wystąpienie do Ministra Finansów