Odliczenie od uzyskanego dochodu kwoty wydatkowanej na cele rehabilitacyjne oraz cele związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych to tak zwana ulga rehabilitacyjna.

Prawo do odliczenia przysługuje podatnikowi będącemu osobą niepełnosprawną, jak i podatnikowi,  który ma na utrzymaniu osobę niepełnosprawną. Przed dokonaniem tego odliczenia warto upewnić się, czy dany wydatek spełnia powyższe cele, gdyż może zostać zakwestionowany przez organy podatkowe, które prawo do ulgi interpretują ściśle.  

W przypadku wątpliwości zalecamy kontakt  z Krajową Informacją Skarbową.

Kto może dokonać odliczenia na cele rehabilitacyjne?

Prawo do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej przysługuje:

1. osobie niepełnosprawnej, która posiada:
   • orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności,
   • orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku gdy osoba ta nie ukończyła 16. roku życia
   • decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną,
   • orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.,
   • orzeczenie o zaliczeniu do I lub II grupy inwalidztwa.  
2. osobie, która ma na utrzymaniu następujące osoby niepełnosprawne: osoba będąca w stosunku do podatnika lub jego małżonka osobą zaliczoną do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn lub dziecko obce przyjęte na wychowanie przez podatnika lub jego małżonka, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego (do dochodów tych nie zalicza się alimentów na rzecz dzieci, świadczenia uzupełniającego oraz zasiłku pielęgnacyjnego); w roku podatkowym 2023 r. kwota ta wynosi 19 061,28  zł.

W przepisach podatkowych używa się „starej” terminologii orzeczniczej, dlatego warto wiedzieć, że:

• I grupa inwalidztwa jest równoważna z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji, lub znacznym stopniem niepełnosprawności,
• II grupa inwalidztwa to obecnie orzeczona całkowita niezdolność do pracy lub umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Wydatki na cele rehabilitacyjne i limity odliczeń w roku podatkowym 2023:

Za wydatki na cele rehabilitacyjne, uważa się wydatki poniesione na:

• adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych wymienionych w wykazie wyrobów medycznych oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, z wyjątkiem pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów i wkładów anatomicznych;
• zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, niewymienionych w wykazie wyrobów medycznych, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
• pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady, wkłady anatomiczne, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
• zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
• odpłatność za pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym;
• odpłatność za pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej;
• odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne lub leczniczo-rehabilitacyjne;
• opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
• utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
• opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
• opłacenie tłumacza języka migowego;
• kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
• leki, o których mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować stale lub czasowo te leki;
• odpłatny przewóz:
  • osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
  • osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż karetką transportu sanitarnego;
• używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł;
• odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
  • na turnusie rehabilitacyjnym,
  • w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym
  • na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia
  • opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, lub zakładzie rehabilitacji leczniczej.

Wydatki te podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Dokumentowanie wydatków 

Wydatki na cele rehabilitacyjne muszą zostać udokumentowane - należy przedstawić urzędowi skarbowemu dokumenty stwierdzające ich poniesienie. Dokument potwierdzający wydatek musi zawierać dane kupującego i sprzedającego, towar lub usługę oraz kwotę zapłaty i być wystawiony na osobę, która będzie dokonywała odliczenia. Dokumentami tymi najczęściej będą zatem faktury, bankowe dowody zapłaty i tym podobne.

Są jednak pewne wyjątki od tej zasady. Nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających poniesienie wydatków na:

• opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
• utrzymanie psa asystującego,
• używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia.

Jednakże na żądanie organów podatkowych należy przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

• wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
• okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.