Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej mają osoby i rodziny, których dochód nie przekracza określonego w przepisach kryterium dochodowego. Warto jednak wiedzieć, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe jest wsparcie finansowe, pomimo przekroczenia kryterium dochodowego. 

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł netto (od dnia 1 stycznia 2022 r.)
• osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 660 zł netto (od dnia 1 stycznia 2022 r.)
• rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie 

Ośrodek pomocy społecznej ustalając dochód uprawniający do świadczenia pieniężnego bierze pod uwagę wszystkie dochody netto z miesiąca poprzedzającego wniosek o udzielenie pomocy (np. wynagrodzenie, renta, zasiłek pielęgnacyjny, dodatek mieszkaniowy).

Od dochodu odlicza się kwoty alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Co ważne, są świadczenia, których nie wlicza się do dochodu. Wśród nich  znajdują się np. zasiłek celowy, świadczenie dla osoby bezrobotnej wykonującej prace społecznie użyteczne, wartość świadczenia w naturze, świadczenia z Programu Rodzina 500 Plus.

Osoby i rodziny, których dochód przekracza kryterium dochodowe a znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, również mogą ubiegać się o zwrotną lub bezzwrotną pomoc finansową.  W takim przypadku pomoc będzie miała charakter uznaniowy,  bo ustawa o pomocy społecznej nie wskazuje wprost o jakie konkretnie sytuacje chodzi.  Przyjęło się jednak, że jest to sytuacja wynikająca  z faktu zaistnienia nadzwyczajnych, wyjątkowo negatywnych, niecodziennych, okazjonalnych, wpływających na sytuację życiową zdarzeń, którym nie można było w żaden sposób zapobiec.

Przepisy stanowią, że przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową osoby lub rodziny, wskazującą, że możliwe jest samodzielne przezwyciężenie trudnej sytuacji życiowej (w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości), można odmówić przyznania świadczenia.

Od decyzji odmowej przysługuje odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.