Z różnych powodów nie zawsze jesteśmy w stanie samodzielnie zapewnić całodobową pomoc i opiekę naszym zmagającym się chorobami i podeszłym wiekiem bliskim. Mamy wówczas możliwość skorzystania z systemu wsparcia opieki społecznej, który oferuje miejsca w placówkach opieki stacjonarnej - w domach pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku, osób przewlekle somatycznie chorych, osób przewlekle psychicznie chorych, dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie i osób niepełnosprawnych fizycznie. Szczegółowych informacji udzieli ośrodek pomocy społecznej w miejscu zamieszkania osoby wymagającej opieki.
Dom pomocy społecznej (DPS)
O skierowanie do domu pomocy społecznej może ubiegać się osoba wymagająca całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemożności samodzielnego funkcjonowania w codziennym życiu. Umieszczenie w domu pomocy społecznej może nastąpić jeśli zapewnienie usług opiekuńczych jest niemożliwe bądź ich organizacja nie jest w stanie zagwarantować bezpiecznego funkcjonowania osoby zainteresowanej w miejscu zamieszkania.
Postępowanie dotyczące umieszczenia w domu pomocy społecznej prowadzą ośrodki pomocy społecznej. Wniosek w tej sprawie może zostać złożony osobiście przez osobę zainteresowaną lub przez inne osoby i instytucje w imieniu osoby zainteresowanej.
Decyzja o skierowaniu do domu pomocy społecznej zostanie wydana na podstawie wywiadu środowiskowego, w którym pracownik socjalny opisuje całość sytuacji mieszkaniowej, dochodowej, a w szczególności rodzinnej i zdrowotnej osoby zainteresowanej. Niezbędne jest przedstawienie zaświadczenia lekarskiego ze wskazaniem konieczności umieszczenia w domu pomocy.
Osoba wymagająca całodobowej opieki może zostać umieszczona w domu pomocy społecznej zarówno na podstawie przepisów ustawy o pomocy społecznej, jak i w oparciu o ustawę ochronie zdrowia psychicznego - w tym zakresie patrz dział Przymusowe przyjęcie do domu pomocy społecznej.
Dzienny dom pomocy społecznej (DDPS)
Oferuje pobyt dzienny, posiłek oraz różne formy aktywności, wynikające z potrzeb i możliwości uczestników. Uczestnikami mogą być osoby samotne, niezdolne do prowadzenia samodzielnego gospodarstwa domowego, osoby pozbawione kontaktów społecznych, niezdolne do pracy, w podeszłym wieku.
Środowiskowe domy samopomocy (ŚDS)
Są elementem powstającego systemu psychiatrii środowiskowej. Uczestnikami środowiskowych domów samopomocy są osoby z zaburzeniami psychicznymi, które nie wymagają hospitalizacji. Ich celem jest udzielanie wsparcia w leczeniu ambulatoryjnym i zapewnienie warunków do readaptacji społecznej.
Jeżeli chodzi o opłaty za pobyt w ośrodkach wsparcia (DDPS, ŚDS), ich wysokość ustalana jest przez ośrodek pomocy społecznej w uzgodnieniu z osobą zainteresowaną. Istnieje możliwość bezpłatnego uczestnictwa w ośrodkach wsparcia w sytuacji kiedy dochód osoby zainteresowanej lub jej rodziny nie przekracza kryterium dochodowego, a także z innych uzasadnionych sytuacją klienta powodów. Należy pamiętać że ośrodki pomocy społecznej oferują nie tylko pomoc w formie materialnej ale również w formie pracy socjalnej i poradnictwa specjalistycznego (np. psychologicznego). Pracownik socjalny może udzielić pomocy uczestnikom w załatwieniu spraw urzędowych i innych ważnych spraw bytowych.