Rodzicielskie świadczenie uzupełniające to tak zwana emerytura matczyna lub inaczej emerytura Mama 4 plus. Celem świadczenia jest zapewnienie niezbędnych środków utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej albo ich nie podjęły ze względu na wychowanie co najmniej czworga dzieci.

Od 1 marca 2019 r.  o rodzicielskie świadczenie uzupełniające mogą się ubiegać osoby, które urodziły i wychowały co najmniej czworo dzieci i nie nabyły prawa do emerytury albo ich emerytura jest niższa od najniższej emerytury. W drugim przypadku świadczenie będzie wyrównaniem do wysokości najniższej emerytury.

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające może być przyznane:

• matce, która urodziła i wychowała lub wychowała co najmniej czworo dzieci
• ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci - w przypadku śmierci matki dzieci albo porzucenia dzieci przez matkę lub w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci przez matkę

Rodzice, którzy chcą skorzystać z rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego muszą mieszkać w Polsce i spełnić kryterium wieku emerytalnego – dla matki to osiągnięcie wieku 60 lat, a dla ojca osiągnięcie wieku 65 lat. Muszą też wykazać brak niezbędnych środków utrzymania.

Ustalenie prawa do świadczenia następuje odpowiednio na wniosek matki albo ojca dzieci. 

Wniosek jest składany w jednostce organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych albo Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Do wniosku należy dołączyć akty urodzenia dzieci, informację o numerach PESEL dzieci oraz oświadczenie o sytuacji rodzinnej, majątkowej i materialnej oraz innych okolicznościach, których ustalenie jest niezbędne do przyznania świadczenia.

Przyznanie prawa do świadczenia lub odmowa przyznania prawa do świadczenia ma charakter uznaniowy i następuje w drodze decyzji Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, albo Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego  (w przypadku gdy rodzic legitymuje się okresami pracy w gospodarstwie rolnym).

Od decyzji przyznającej prawo do świadczenia oraz od decyzji odmawiającej prawa do przyznania świadczenia stronie przysługuje prawo do wniesienia wniosku do organu, który wydał decyzję, o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji określone w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

Organ, który wydaje decyzję  może odmówić przyznania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego:

• osobie, którą sąd pozbawił władzy rodzicielskiej lub której sąd ograniczył władzę rodzicielską przez umieszczenie dziecka lub dzieci w pieczy zastępczej
• w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci

Świadczenie nie przysługuje osobie, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.