Pracownik wychowujący dziecko, po upływie okresów urlopów związanych z rodzicielstwem, ma możliwość skorzystania z dodatkowych dni wolnych od pracy – w wymiarze zależnym od wieku dziecka, jeśli zaistnieje konieczność sprawowania opieki.  

Opieka nad dzieckiem z prawem do wynagrodzenia 

Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Aby skorzystać z tego uprawnienia, pracownik nie musi wykazywać pracodawcy jakichkolwiek okoliczności, które miałby uzasadniać konieczność opieki w danym dniu.  

O sposobie korzystania w danym roku kalendarzowym ze zwolnienia  - godziny albo dni pracy, decyduje pracownik w pierwszym wniosku złożonym w danym roku kalendarzowym.  Natomiast zwolnienie od pracy udzielane, w wymiarze godzinowym,  dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika; niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Istotnym jest, iż :

• niewykorzystanie tego uprawnienia nie umożliwia przesunięcia niewykorzystanego okresu zwolnienia na następny rok kalendarzowy lub lata późniejsze;
•  jeśli oboje rodzice są zatrudnieni, z przedmiotowego uprawnienia może korzystać jedno z nich.

Opieka nad dzieckiem z prawem do zasiłku opiekuńczego

Pracownikowi (jak i innym osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa)  przysługuje prawo do zwolnienia od wykonywania pracy – z prawem do zasiłku opiekuńczego -  z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

1. dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:

• nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,
• pobytu małżonka pracownika lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;

Zasiłek przysługuje nie dłużej niż przez okres 60 dni w roku kalendarzowym

2. chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;

Zasiłek w tym przypadku przysługuje nie dłużej niż przez okres 60 dni w roku kalendarzowym

3. chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat;

Zasiłek w tym przypadku przysługuje nie dłużej niż przez okres 30 dni w roku kalendarzowym

4. dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat w przypadku:

• porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
• pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;

Zasiłek w tym przypadku przysługuje nie dłużej niż przez okres 30 dni w roku kalendarzowym

Wysokość zasiłku opiekuńczego wynosi 80 % podstawy wymiaru zasiłku, która jest obliczana jest w taki sam sposób jak podstawa wymiaru innych zasiłków z ubezpieczenia chorobowego, np. chorobowego czy macierzyńskiego.

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza pracownikiem są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.

Jak chodzi o prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki innym chorym członkiem rodziny – informacje w dziale Świadczenia rodzinne  - Zasiłek opiekuńczy