Zasiłek rodzinny jest świadczeniem rodzinnym, które ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.

Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:

• rodzicom, jednemu z rodziców, albo opiekunowi prawnemu dziecka,
• opiekunowi faktycznemu dziecka,
• osobie uczącej się - oznacza to osobę pełnoletnią uczącą się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony

jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekroczy kwoty 674,00 zł lub kwoty 764,00 zł w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. 

Przekroczenie kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłków rodzinnych nie oznacza automatycznie utraty tych świadczeń. W przepisach obowiązuje tak zwana zasada „złotówka za złotówkę”, co oznacza, że przy przekroczeniu kryterium dochodowego świadczenia są wypłacane w wysokości różnicy między wysokością wszystkich świadczeń (zasiłków wraz z dodatkami), a kwotą, o którą kryterium zostało przekroczone.

Przykładowo:

w przypadku ubiegania się o zasiłek rodzinny dla dziecka do ukończenia 5 roku życia, po przekroczeniu kryterium dochodowego o 20 zł, zasiłek rodzinny będzie pomniejszony o 20 zł i wypłacany w kwocie75 zł miesięcznie.
w przypadku ubiegania się o zasiłek rodzinny dla trojga dzieci do ukończenia 5 roku życia, po przekroczeniu kryterium dochodowego o 20 zł, łączna wysokość zasiłków będzie pomniejszona o 20 zł i wypłacana w kwocie 265 zł miesięcznie (95 zł x 3 – 20 zł).

​Zasiłek rodzinny przysługuje:

• na dziecko:
  • do ukończenia 18 lat
  • w wieku powyżej 18 lat do 21 lat pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole,
  • do 24 lat jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej pod warunkiem, że ma orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności;
• osobie uczącej się - jeżeli uczy się w szkole lub w szkole wyższej, nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka do świadczeń rodzinnych świadczenia te wypłaca się temu z rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka, który pierwszy złożył wniosek.

Jeżeli dziecko nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z obojgiem rodziców, świadczenia rodzinne wypłaca się temu z rodziców, pod którego opieką dziecko się znajduje.

Prawo do zasiłku rodzinnego przyznaje się na podstawie dochodu z poprzedniego roku. Jednakże aby ustalić aktualną sytuację osoby ubiegającej się o zasiłek rodzinny,  bierze się również pod uwagę dochód utracony i/lub uzyskany przez osobę wnioskującą.

Organ wypłacający zasiłek rodzinny pomniejszy dochód rodziny o dochód utracony na skutek:

1. uzyskania prawa do urlopu wychowawczego,
2. utraty zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
3. utraty zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
4. utraty zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, lub świadczenia pieniężnego przyznanego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia
5. wykreślenia z rejestru pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania,
6. utraty zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
7. utraty zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utratą świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych;
8. utraty świadczenia rodzicielskiego,
9. utraty zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
10. utraty stypendium doktoranckiego. 

zaś z drugiej strony ma obowiązek do dochodu rodziny doliczyć dochód uzyskany wskutek zakończenia urlopu wychowawczego oraz uzyskania prawa do świadczeń lub osiągania dochodów z tytułów wskazanych powyżej w puntach 2 do 10.

Wobec powyższego do wniosku o zasiłek rodzinny należy dołączyć wszelkie dokumenty potwierdzające utratę lub uzyskanie dochodu przez wnioskodawcę.

Do dochodu rodziny ubiegającej się o świadczenia rodzinne nie są wliczane stypendia za wyniki w nauce i sporcie.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje jeżeli:

1. dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
2. dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej,
3. osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
4. pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko
5. osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostały zasądzone alimenty na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
   •  rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
   •  ojciec dziecka jest nieznany,
   • powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
   • sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.
6. członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej

Wysokość zasiłku rodzinnego  wynosi:

• 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
• 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku;
• 135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Wniosek  o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy wraz z wymaganymi dokumentami można składać już od 1 sierpnia danego  roku (on-line od 1 lipca). Najlepiej zmieścić się w terminie do 31 sierpnia, wówczas świadczenie przysługujące za listopad  zostanie wypłacone do 30 listopada.

Natomiast w przypadku, gdy wniosek zostanie złożony w okresie od dnia 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń nastąpi do dnia 31 grudnia tego roku.