Aktualizacja poradnika „Twoje Prawa” (01.01.2017)

Aktualizacja poradnika Twoje Prawa z dnia 01.01.2017 r. uwzględnia w naszej ocenie stan prawny na dzień  01.01.2017 r. 

Zakres zmian

Świadczenia rodzinne

Program Za Życiem

Wchodząca w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”  jest skierowana do szczególnej grupy rodziców. Wsparcie w ramach Programu Za Życiem otrzymają osoby, u których dziecka zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, o ile powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu. Przewidziana pomoc ze strony państwa to jednorazowe świadczenie w wysokości 4 000 zł, świadczenia opieki zdrowotnej, usługi opiekuńczo –rehabilitacyjne, poradnictwo w zakresie przezwyciężania trudności w pielęgnacji i wychowaniu dziecka, wsparcie psychologiczne i pomoc prawna.

Świadczenie pielęgnacyjne

Z dniem 1 stycznia 2017 r. wzrosła kwota świadczenia pielęgnacyjnego przyznawanego rodzicowi (opiekunowi faktycznemu) z tytułu niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia w celu podjęcia opieki nad poważnie niepełnosprawnym dzieckiem. Świadczenie pielęgnacyjne wynosi obecnie 1406 zł, a jego wysokość jest wynikiem przeprowadzonej waloryzacji. Począwszy od bieżącego roku świadczenie będzie co roku waloryzowane i będzie rosło o procentowy wskaźnik, o jaki zwiększać się będzie minimalne wynagrodzenie za pracę.

Już w sierpniu 2016 roku informowaliśmy, że od 1 stycznia 2017 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego będzie przysługiwało rodzicowi, który nie podejmuje bądź rezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, także w przypadku, gdy drugi z rodziców ma już ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inne dziecko w rodzinie.

Prawne uregulowanie możliwości świadczenia pielęgnacyjnego dla drugiego z rodziców zawiera  ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. poz. 972), która wchodzi w życie 1 stycznia 2017 r.

Ustawa dostosowuje system prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada 2014 r. (sygn. akt SK 7/11) W tym wyroku Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż  art. 17 ust. 5 pkt 4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu obowiązującym do 13 października 2011 r., w zakresie, w jakim uniemożliwia przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego rodzicowi (opiekunowi faktycznemu), który rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki  nad niepełnosprawnym dzieckiem, w sytuacji, gdy drugi z rodziców (opiekunów faktycznych) ma ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inne dziecko w rodzinie, jest niezgodny Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.

Tą samą zasadą, obok świadczenia pielęgnacyjnego, został objęty również specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekuna.

Kolejna zmiana w przepisach istotna dla opiekunów osób niepełnosprawnych to wprowadzenie możliwości ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych lub o świadczenie przedemerytalne. Wchodząca w życie nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o świadczeniach przedemerytalnych wprowadziła te uprawnienia dla osób, które pobierały świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy czy  zasiłek dla opiekuna w związku ze sprawowaniem opieki nad osobą niepełnosprawną, i które utraciły prawo do tego świadczenia lub zasiłków w związku ze śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana.

Ustawodawca uzasadnił to rozwiązanie faktem, że okres sprawowania opieki nad osobami niepełnosprawnymi należy traktować analogicznie do okresu zatrudnienia. Pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna ma na celu częściową rekompensatę zakończenia aktywności zawodowej spowodowanego koniecznością sprawowania stałej opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, dlatego zasadne jest traktowanie tej formy aktywności podobnie do zatrudnienia, w zakresie możliwości uzyskania prawa do zasiłku dla bezrobotnych oraz świadczenia przedemerytalnego po utracie prawa do wyżej wskazanych świadczeń związanych z opieką.

Pomoc społeczna

Zasiłek stały

Dzięki nowelizacji  ustawy o pomocy społecznej zmieniły  się warunki przyznawania zasiłku osobom oczekującym na wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub o przyznanie świadczenia uzależnionego od niezdolności do pracy. Osoby takie mogą złożyć w ośrodku pomocy społecznej wniosek o przyznanie zasiłku stałego, do którego dołączą potwierdzenie złożenia wniosku o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub o przyznanie świadczenia uzależnionego od niezdolności do pracy. Ośrodek pomocy społecznej przeprowadzi rodzinny wywiad środowiskowy i zawiesi postępowanie do czasu dostarczenia orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy, a w przypadku, gdy osoba nie będzie spełniała np. kryterium dochodowego, ośrodek pomocy społecznej odmówi przyznania zasiłku stałego.

Po otrzymaniu orzeczenia o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy, osoba ubiegająca się o zasiłek stały powinna złożyć orzeczenie w ośrodku pomocy społecznej w okresie 60 dni od jego otrzymania. Ośrodek  przyzna zasiłek stały wstecz od miesiąca, w którym złożono wniosek  o przyznanie zasiłku stałego wraz z wyżej wymienionym potwierdzeniem.

Złożenie orzeczenia po upływie 60 dni od dnia jego otrzymania będzie skutkować przyznaniem zasiłku stałego od miesiąca, w którym dostarczono orzeczenie. 

W okresie oczekiwania na wydanie orzeczenia osoba będzie mogła otrzymywać świadczenie w postaci zasiłku okresowego z urzędu, bez konieczności składania wniosku o jego przyznanie. W ten sposób osoba spełniająca warunki do objęcia pomocą społeczną nie zostanie pozbawiona niezbędnych środków utrzymania. 

Zmiana przepisów jest konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 października 2015 r. (sygn. akt SK 19/14), w którym Trybunał orzekł o niezgodności z Konstytucją art. 106 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej w zakresie, w jakim stanowi, że w wypadku wniosku o przyznanie zasiłku stałego osobie całkowicie niezdolnej do pracy, legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i niemającej innych środków utrzymania, prawo do zasiłku ustala się począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek. 

Zadłużenia i egzekucja komornicza

Co może komornik 

Z dniem 1 lipca 2017 wejdzie w życie nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która ma na celu podwyższenie wysokości kwoty emerytury i renty wolnej od potrąceń i egzekucji. Dzięki tej zmianie przepisów zwiększy się ochrona najniższych świadczeń emerytalno - rentowych przed negatywnymi skutkami egzekucji komorniczej. Przy potrącaniu z emerytury lub renty sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi, kwota wolna od potrąceń wynosić będzie 75% najniższej kwoty emerytury lub renty.